https://www.onlinekhabar.com/2018/10/713062
धेरै हाइप्रोफाइलका सेक्स स्क्याण्डल पनि बाहिर आउन सक्छन्
‘पुरुषमाथि पनि यौनहिंसा भएका छन्ः क्याजुअल सेक्स समस्या कि समाधान ?’
२६ असोज, काठमाडौं । केपी ओली नेतृत्वको सरकार अहिले सबैभन्दा बढी
आलोचित भएको र रक्षात्मक अवस्थामा पुग्नुको पछाडि राजनीतिक भन्दा पनि
सामाजिक कारण छन् भन्दा बहस अवश्य होला । तर, सामाजिक अपराधहरुको नियन्त्रण
गर्न नसके पनि अपराधीलाई कारवाही गर्ने सन्दर्भमा समेत सरकार असफल भएको
भन्दै नागरिक स्वस्फूर्त विरोधमा उत्रेका छन् ।
विशेषगरी महिला र बालवालिकामाथि हिंसाका घटनाको ग्राफ ह्वात्तै बढेको छ । ९ महिनाकी शिशुदेखि ७४ वर्षीया बृद्धासमेत बलात्कारको शिकार भएका छन् । यस्तो लाग्छ सामाजिक अपराधसँग सरकार निरीह हुँदैछ । अपराध अनुसन्धानमा अन्तर्राष्ट्रियस्तरमै ख्याती कमाएको नेपाल प्रहरी कञ्चनपुर प्रकरणबाट बदनाम बनाइँदैछ ।
दिनहुँ बलात्कार र हत्याका घटना आउँदा सरकार किन रक्षात्मक बन्दैछ ?
कतिपय घटनाका बाहेक अन्य बलात्कारका घटनामा संलग्न अभियुक्त पक्राउ परेका
पनि छन् । धेरैजसो बलात्कारका घटनामा आफन्त, छिमेकी वा चिनजानकै मान्छे
संलग्न भएको पाइन्छ । अपराधी जेल चलान पनि भएका छन् ।
बलात्कार र महिलामाथिका हिंसा बढिरहेका बेला यो प्रश्न समाजशास्त्रीय कोणबाट पनि उठ्न थालेको छ । समाजशास्त्री निर्मला ढकालले यही प्रश्न उठाएकी छन् । त्रिभुवन विश्वविद्यालय अन्तर्गत त्रिचन्द्र क्याम्पसमा समाजशास्त्र अध्यापन गराउने ढकालले आफ्नो एमफिलको अध्ययन पनि यसै विषयमा गरेकी छन् ।
बलात्कारीको बारेमा अध्ययन नगरी बलात्कार जस्ता सामाजिक अपराधका घटना नियन्त्रण नहुने उनको बिचार छ । प्रस्तुत छ, समाजशास्त्री ढकालसँग अनलाइनखबरकर्मी मात्रिका पौडेलले बलात्कार र यौनजन्य हिंसाका घटनाहरुको सन्दर्भमा समाजशास्त्रीय कोणबाट गरेको प्रश्नोत्तर –
बलात्कार र महिलामाथि यौन हिंसाका घटना ह्वात्तै बढे, यो संयोगमात्र हो कि अर्को कोणबाट पनि हेर्नुपर्छ ?
अहिले बढेको भन्ने मलाई लाग्दैन । यस्ता घटना पहिले पनि हुन्थे तर मिडियाका कारण अहिले बाहिर आएका छन् । मान्छेमा यस्ता घटना लुकाउनु हुँदैन भन्ने चेतना बढेको छ । छिमेकीले पनि यस्तो कुरा लुकाउनुहुँदैन भनेर पीडितलाई दबाब दिएका हुन्छ्न । त्यसैले अहिले बढेको होइन कि,अहिले घटनाहरु सार्वजनिक भएका हुन् भनेर बुझ्नुपर्छ ।
बलात्कारका जस्ताखाले घटना बाहिर आइरहेका छन्, ती यौन प्रयोजनका कारणमात्र भएका हुन् भन्न सकिन्छ ?
हाम्रोमा यस्ता घटना हुनुको पछाडि अलिकति चाहिँ दार्शनिक पक्ष पनि हेर्नुपर्छ । द्धन्द्धोत्तर समाजमा यस्ता घटनाहरु देखा पर्छन् भनिन्छ । अर्को त माइग्रेसको कारण पनि समाजमा यस्ताखाले अपराध बढ्छन् भनेर हामीले पढ्छौं ।
बलात्कारकै समाचार हेर्ने हो ६०/७० वर्षका बृद्धा बलात्कृत भएका छन् । ९ महिनादेखि ९ वर्ष उमेरका बच्चामाथि बलात्कार भएका छन् । यी घटना त ‘फिजिकल डिजायर’का कारण भएको जस्तो देखिँदैन । यौन शन्तुष्टिका लागि भएका बलात्कार यी हुँदै होइनन् ।
यो पनि पढ्नुहोस
‘तालिम, पोर्नसाइट प्रतिवन्ध वा मदिरा निषेधले बलात्कार रोकिँदैन’
जुन मान्छे कुनै स्टेजमा आफैं पनि यौन दुव्र्यवहारमा परेको छ भने त्यसले कुनै न कुनै स्तरमा आएर त्यो हर्कत गर्छ । एक्लोपन, बेरोजगारी जस्ता कुरा पनि बलात्कारसँग कहिँ न कहिँ जोडिएका हुन्छन् ।
भन्नलाई पोर्न साइटहरुको कारण पनि भन्छन् । तर, मलाईचाहिँ त्यस्तो लाग्दैन । पोर्न साइट हेर्ने उमेर समूहको मान्छेले वा त्यो वर्गको मान्छेले बलात्कार गरेको छ कि छैन ? त्यो पनि हेर्नुपर्ने हुन्छ । मलाई लाग्दैन, पोर्न साइट हेर्ने पुस्ताको मान्छेले बलात्कार गरेको छ ।
समाजशास्त्रीय कोणबाट हेर्दा, बलात्कारसँग समाजको संरचना वा सामाजिक बनोटको पनि सम्बन्ध हुन्छ ?
अवश्य पनि बलात्कार सामाजिक सम्बन्धको उपजनै हो । समाजको स्वरुप परिवर्तन हुँदै जाँदाखेरि समाजका उपरी संरचनाहरु फेरिन थाल्छन् । मान्छेका सोच्ने व्यवहारहरु परिवर्तन हुन थाल्छन् ।
पहिलाको जसरी परिवारका सदस्य र नजिकका नातेदारलाई हेर्ने दृष्टिकोण अहिले फेरिदैछ । सम्बन्धहरुमा खुकुलोपन आउन थालेका छन् । उनीहरुसँग गरिने व्यवहारमा खुकुलोपन आउन थालेका छन् ।
उदाहरणका लागि बाबु र छोरीका बीचको जुन आत्मीयता र उत्तरदायित्वको बन्धन थियो त्यो समाज खुकुलो हुँदै जाँदा यसमा पनि परिवर्तन भइरहेका छन् । परिवारभित्रकै सदस्यहरुबीच जुन घटनाहरु आइरहेका छन्, त्यो भनेको सामाजिक सम्बन्धहरुमा आइरहेको खुकुलोपनको नकारात्मक प्रभाव पनि हो ।
हिजो यी सामाजिक सम्बन्धहरुलाई के ले बाँधेको थियो र आज खुकुलिदैछन् ?
पहिला पहिला कतिपय सम्बन्धमा धार्मिक कारणले पनि मान्छेलाई रोकेको हुन्थ्यो । यस्तो काम गर्नु पाप हो भन्ने हुन्थ्यो । अहिले त मान्छेमा धर्मप्रति विश्वास कम हुँदै जाँदा यसो गर्दा के हुन्छ र ? भन्ने सोच विकसित भइरहेका छन् ।
मैले धर्मले अपराध गर्नबाट मान्छेलाई रोकेको थियो त भन्न खोजेको होइन तर धर्मले एकप्रकारको मान्छेमा डर र बन्धन राखेको थियो त्यो बेला ।
खुकुलोपन पनि के कारण आउछ भनेर बुझ्नुपर्ने हुन्छ । एउटा त परिवारको बिखण्डन हो । पहिले हामी संयुक्त परिवारमा बस्थ्यौं । परिवारको सदस्यमा आफ्नो परिवारप्रति दायित्व बढी हुन्थ्यो । घरकै साना साना बच्चाहरु हर्नेदेखि लिएर सबै सम्बन्ध अलि कसिलो हुन्थ्यो ।
सम्बन्धमा आएको खुकुलोपनले समाजमा प्रभाव त पारेकै छ हेर्नुस । यसलाई स्वभाविक प्रक्रियाका रुपमा मात्र लिएर हुँदैन । बलात्कारमा संलग्न व्यक्तिहरुको प्रपर रिसर्च होस त धेरै कुरा बाहिर आउछन् ।
तपाईंले भन्न खोजेको बलात्कारीलाई पक्राउ गरेर जेल हाल्नेमात्र अपराध नियन्त्रण होइन, उनीहरुको मनोवृत्ति पनि अध्ययन गर्नुपर्छ भन्ने हो ?
एउटा बलात्कारी समातिन्छ र जेल जान्छ । तर त्यसले अपराध नियन्त्रण भइरहेका त छैनन् नि । अहिले जसरी बलात्कारका घटना कहालीलाग्दो ढंगले बाहिर आइरहेका छन्, ती घटनाको भित्री पाटोसम्म अध्ययन हुन सकेको छैन ।
मैले अघिनै भनेँ,बलात्कारका जुन घटना र पात्रहरु देखाइएको छ ती घटना ‘सेक्स प्लिजर’को लागि भन्दा पनि विक्षिप्त मानसिक अवस्थाका मान्छेले गरेका अपराधका रुपमा देखिन्छन् ।
हामीकहाँ ती अपराधिक कर्ममा संलग्न व्यक्तिका बारेमा अध्ययन भइसकेको छैन । यो समस्या एउटा व्यक्तिको अपराधमात्र होइन । त्यसो भए त एउटा बलात्कारीलाई झुण्ड्याउँदा हुन्थ्यो । तर, एउटा बलात्कारीलाई झुण्ड्याउँदैमा यो समस्या सकिने होइन ।
यसका लागि के गर्ने त ?
के कारणले त्यो व्यक्ति यो हदसम्मको अपराध गर्न उद्यत भयो । कस्तो मानसिकताको व्यक्तिले बलात्कार गरिरहेका छन् भन्ने कुराको बहस प्राज्ञिक कोणबाट पनि भएको छैन र उच्चस्तरीय छानविन पनि भएको छैन ।
मलाई लाग्छ कुनै पनि बलात्कारीको बारेमा र यस्ता अपराध किन हुन्छन् भन्ने बारेमा आधिकारिक ढंगले रिसर्च भएको छैन । यदि हुन्थ्यो भने बाहिर आउँथ्यो होला । कस्तो व्यक्तिले बलात्कार गर्छ ? उसको परिवेश र ट्र्याक रेकर्डबारे बाहिर आउँदै आउँदैन ।
जस्तो कि–बाबुले छोरीलाई बलात्कार गरेको कुरा आउछ । कस्तो अवस्थामा त्यो घटना भयो ? ऊ कुन अवस्थाको मान्छे हो ? विस्तृत अध्ययन र छानविन नै हुँदैन । बलात्कार त भयो, बलात्कारी पक्राउ पनि पर्छ । कारवाही पनि हुन्छ । तर, त्यो घटनाका पछाडिको मनोविज्ञान र व्यक्तिका बारेमा अध्ययन गरियो भने यस्ता अपराध किन र कस्ता व्यक्तिबाट हुन्छन् भन्ने तथ्यमा पुग्न सकिन्छ ।
परिवार वा नाताभित्र कुन अवस्थामा यस्ता सम्बन्ध हुन पुग्छन् ? बालिका वा बृद्धामाथिका अपराधका घटना एउटैखाले व्यक्तिबाट भएका छन् कि फरक अवस्था छ ? प्राज्ञिक कोणबाट यसको रिसर्च गर्न ढीला भएको हो कि जस्तो लाग्छ ।
तर, पनि तपाईंहरुको कोणबाट हेर्दा कस्ताखाले व्यक्ति वा परिवारमा यस्ता अपराध बढी भएका छन् ?
ठ्याक्कै त्यसरी अध्ययन त भएको छैन ।
मनोवैज्ञानिक रुपमा निकै विक्षिप्त मान्छेहरु पो यस्ता अपराधमा धेरैजसो संलग्न छन् कि ? उनीहरुले कुन स्टेजमा यस्ता अपराध गरे ? यी प्रश्नको उत्तर त अझै पनि खोजि भइसकेको छैन । रेपलाई कम गर्ने हो भने कस्ताखालका व्यक्ति यस्ता अपराधमा संलग्न छन् भन्ने पनि खोजिनुपर्छ ।
किनकि सेक्स प्लिजरका लागि चाहिँ रेप भएको मानिँदैन । रेप र सेक्स प्लिजर बिल्कुल फरक कुरा हो । एउटा सद्दे मान्छेले सेक्स प्लिजरका लागि बालिका र बृद्धा बलात्कार गर्छ भन्ने कुरा आफैंमा मेल खाँदैन । त्यसैले अपराधीमाथि पनि अध्ययन गरौं भनेको हो मैले ।
हामीले पनि आधिकारिक अध्ययन प्रतिवेदनहरु र घटनाका प्रवृत्तिहरुका आधारमा विश्लेषण गर्ने हो । ठ्याक्कै यस्तै भन्ने त छैन । कतिपय कुरा मैले माथि पनि भनेँ कि सामाजिक सम्बन्धहरु खल्बलिएका छन् ।
बैदेशिक रोजगारीका कारण पनि समाजमा कहीँ न कहीँ प्रभाव पारेको छ । सामाजिक सम्बन्धहरु खल्बलिएका छन् । वैदेशिक रोजगारीका कारण घरभित्रै बिभिन्नखाले सम्बन्ध स्थापित हुने र त्यसलाई जोगाउन वा दबाउन अपराधिक घटना हुने गरेका पनि देखिन्छ । यसलाई विभिन्न कोणबाट हेर्नुपर्छ ।
हाम्रो सामाजिक संरचना परिवर्तन हुँदैछ, सामाजिक सन्बन्धहरु फेरिँदैछन् । त्यसैले घटनाहरु बाहिर आउन थालेका छन् । समाज परिवर्तन र सामाजिक सन्बन्ध फेरिने स्टेजमा यस्त घटनाहरु बढी नै आउँछन् ।
तपाईको मतलब, समाज परिवर्तन हुँदै गर्दा यस्ता घटनाहरु नयाँ नयाँ ढंगले बाहिर आउँछन् भन्ने हो ?
मार्क्र्सवादी कोणबाट हेर्दाखेरि पनि के देखिन्छ भने समाजमा ठूलो परिवर्तन आइरहेका बेला सामाजिक सम्बन्धहरुमा पनि ठूल्ठूला परिवर्तन आउँछन् । समाजमा हुने अपराधको स्वरुप पनि भिन्न प्रकारका हुन्छन् ।
हिजो सामन्तवादी युगमा पुरुष प्रधान समाजमा बलात्कारलाई पनि मर्दाङ्गी भनिथ्यो । उसले ५ वटी ७ वटी श्रीमती राख्दा उसको अधिकारभित्र पथ्र्यो । जब हामी परिवर्तनमा आइसकेका छौं । तर, पनि उसले त्यो आचरण छाड्दैन । मनभित्र त्यो मनोविज्ञान त यथावत छ ।
त्यसैले संक्रमणका बेला पनि यस्ता घटना बढिरहेका छन् । सामाजिक स्वरुपमा परिवर्तन हुँदाखेरि सबै कुरा सकारात्मक परिवर्तन मात्र हुन्छन् भन्ने छैन । नकारात्मक परिर्वतन पनि धेरै देखिन्छन् ।
समाजशास्त्रीय दृष्टिबाट पनि अध्ययन त हुनुपर्ला नि ?
हाम्रोमा बलात्कार पीडित कस्ता व्यक्ति छन् त्यो पनि हेर्नुपर्छ । बालिकाहरु आफन्त वा चिनेजानेका व्यक्तिबाट बलात्कृत भएका छन् । एउटै घरमा दश ठाउँका मान्छे बस्छन् । त्यहीँभित्र बालिका असुरक्षित छन् । शारीरिक र मानसिक रुपमा अपांग भएका महिला बलात्कार पीडित भएको देखिन्छ ।
सामान्य अवस्थामा युवती बलात्कृत भएका त छन् । तर, त्यो संख्या निकै कम छ । यो भनेको के हो भने कमजोरमाथि बढी अत्याचार भइरहेको छ । अत्याचार गर्ने व्यक्तिको सामाजिक स्तरको बारेमा हेरियो भने बलात्कार कम गर्ने उपायका बारेमा छलफल गर्न सजिलो हुने थियो ।
बलात्कार र यौन हिंसाका घटनाको प्रकृति र प्रवृति पनि फरक हो ?
हाम्रोमा मात्र होइन हरेक समाजमा यौन हिंसाका घटना त हरेक स्तरमा हुन्छन् । यौन हिंसाका युनिभर्सिटीमा पनि भइरहेका छन् । सरकारी कार्यालय वा मिडियामा पनि भइरहेका होलान् ।
अझ पुरुषमाथि हुने सेक्स एसल्टका घटना त आउने सकेका छैनन् । पुरुषमाथि पनि त हिंसा त भएका होलान् नि छैनन् र ? कतिपय महिलाले इच्छा पूरा गराउन पुरुषलाई बाध्य पारेका वा इमोसनल ब्ल्याकमेल गरेका घटना पनि होलान् । तर सामाजिक संरचना अहिले त्यो स्टेजमा पुगिसकेको छैन कि यी घटना पुरुषले बाहिर ल्याइहाल्छन् ।
बलात्कार र धर्मको सम्बन्धचाहिँ हुन्छ कि हुँदैन ? कतिपयले हिन्दूृ धर्म नै बलात्कारको कारखाना हो भन्ने तर्क पनि गरिरहेका छन् नि ?
हिन्दू धर्मले बलात्कारको पक्षपोषण गर्छ भनेर पनि कतिपयले बहस गरेको पढ्न पाइन्छ । तर मलाई कुनै धर्मका कारण बलात्कार बढेको भन्ने लाग्दैन । कुनै पनि धर्मले गलत गर भनेर लेखेको आजसम्म पढेको छैन । धर्मलाई बलात्कारसँग जोडेर दोष दिनुचाहिँ गलत हो ।
हामीले धर्मलाई कसरी प्रयोग गर्याैं भन्ने हो । समाजमा भएको शक्तिशाली वर्गले धर्मलाई आफू अनुकुल प्रयोग गरेको हुन सक्छ । जस्तो कि–वेदका ठेली त हामी पढ्दैनौं । तर, कुनै पण्डितले वा विद्धानले धर्ममा यसो भनेको छ है भन्यो भने त्यही पत्याउँछौं । यो त धर्मशास्त्रको दोष होइन नि ।
पूजा गर्न बस्नुहुन्छ भने पण्डितले जे भन्छ तपाई त्यहि गर्नुहुन्छ । त्यो शास्त्रमा के लेखेको छ भनेर तपाईले हेर्नुहुन्न बरु पण्डितलाई विश्वास गर्नुहुन्छ । धर्मभीरुहरुले जे कुरा बाहिर ल्याए त्यसलाई समाजले पत्यायो । कुनै पनि धर्मले बलात्कारलाई प्रोत्साहन गर्छ भन्ने होइन । धर्मका ठेकेदार र केही शक्तिसाली व्यक्तिले बनाएको भाष्यका पछाडि हामी लाग्नुहुँदैन कि ।
पुरुष पनि यौन हिंसाबाट पीडित छन् ?
किन नहुनु ? धेरै घटना दबाइएका छन् । हामीले थाहा पाएका कतिपय त्यसता घटना पनि छ । तर ती घटना बाहिर आउन अझै हाम्रो समाज त्यो अवस्थामा पुगिसकेको छैन ।
सेक्सका बारेमा हाम्रो समाज अझै अनुदार छ । खुलेर कुरा गर्ने भन्दा लुकेर अपराध गर्ने कर्मका रुपमा सेक्स परिभाषित छ । जुन वर्गले त्यसको बारेमा खुलेर बहस गर्छ त्यो वर्गमा बलात्कारका घटना कम छन् । बलात्कारी र पीडितको वर्ग पनि हेर्नुपर्छ । जसलाई फिजिकल एसल्ट भनेको के हो भन्ने कुरा पनि थाहा हुँदैन, उनीहरु पीडित भएका छन् ।
अझ
पुरुषमाथि हुने सेक्स एसल्टका घटना त आउने सकेका छैनन् । पुरुषमाथि पनि त
हिंसा त भएका होलान् नि छैनन् र ? कतिपय महिलाले इच्छा पूरा गराउन पुरुषलाई
बाध्य पारेका वा इमोसनल ब्ल्याकमेल गरेका घटना पनि होलान् । तर सामाजिक
संरचना अहिले त्यो स्टेजमा पुगिसकेको छैन
दश १२ वर्षका बालिकालाई सेक्सुअल ह्यारेसमेन्ट भइरहेको छ भन्ने कसरी थाहा हुन्छ ? मध्यम वर्ग र माथिल्लो वर्गमा भएका यौन हिंसाका घटना त अझ बाहिर आएकै छैनन् । इज्जत प्रतिष्ठाको कुराले पनि धेरै घटना बाहिर आउन सकेका छैनन् । मेरो जागिर जान्छ कि, अथवा उल्टै मलाई नै दोषी भन्छन् कि भनेर पनि धेरै पीडितले घटना बाहिर ल्याउँदैनन् ।
महिलाकै पनि मध्यमवर्गका घटना त अझै पनि भित्रभित्रै दबाइन्छन् होइन ?
अहिले जे जति घटना आएका छन्,साना बालिका वा बृद्धबृद्धाका धेरै छन् । उनीहरुमाथिको अपराधमात्र बाहिर आएको छ । यदि ती बालिकाको ठाउँमा उमेर पुगेका महिला हुन्थे भने समाजमा के भनिन्थ्यो ?
ऊ आफैं उत्ताउली भएर गइहोली अनि यस्तो भयो । उसलाई चाहिएको थियो होला । ऊ आफैं खोज्दै गइहोली । यस्तो कुरा पुरुषले मात्र होइन महिलाले नै गरिरहेका हुन्छन् । धन्न बच्चाहरुको केस भएकाले मान्छेले त्यो हदसम्म आरोप लगाएका छैनन् । नत्र त समाज यही हो । पीडितमाथि नै लान्छना लगाएका धेरै उदाहरण छन् । अनि कसरी घटनाहरु बाहिर आउँछन् ।
उदाहरण नै दिउँ न, अस्ति भर्खरै दरबारमार्गको ल्याण्डमार्क होटलमा भएको बलात्कारको केसमा उल्टै बलात्कृत युवतीको चरित्रमाथि प्रश्न उठाउने गरी धेरै टीकाटिप्पणी भए । समाचारमा समेत अप्रत्यक्ष रुपमा युवतीकै आनिबानीका कुराहरु ल्याइए । मिडियाले ग्ल्यामरका रुपमा समेत प्रयोग गरे ।
कतिपय घटनामा लाखाैं रुपैयाँ लेनदेन गरेर मिलाइएका पनि छन् । कतिपय ब्ल्याकमेल पनि भएका होलान् । तर, बलात्कारकै घटना पनि मेलमिलापमा टुंगिएका छन् । यस्तोमा चाहिँ मध्यम वर्गका मान्छे छन् । किनकि इज्जत प्रतिष्ठा पनि त्यही वर्गलाई चाहिने रहेछ । अको कुरा त क्याजुअल सेक्सको प्रचलनले पनि त्यो वर्गलाई फरक बनाएको छ ।
क्याजुअल सेक्स चाहिँ के हो नि ?
क्याजुअल सेक्स भन्ने शब्द अहिले निकै चर्चामा छ । कतिपयले फ्रेण्डस वीथ बेनेफिट पनि भन्दा रहेछन् । यो एक प्रकारको सहमतिमा हुने अनौपचारिक सेक्स सम्बन्ध हो । सहमतिमा यौन सम्बन्ध राख्ने तर वैधानिक चाहिँ होइन ।
त्यसलाई हाम्रो समाजले कसरी हेर्ने ? समाजले कति स्वीकार गर्छ ? हाम्रोमा महिलाले सेक्स पार्टनर राख्ने कुरा त स्वीकार छैन । विवाहोत्तर सम्बन्ध पनि पुरुषले राखे माफी दिने तर महिलाले राखे चरित्रसँग जोडेर बाँच्नै नदिने अवस्था छ । कतिपय कुराहरु धेरै लुकाउँदा पनि त्यसले अपराध ल्याइरहेको छ कि ? यो कोणबाट बहस गर्नुपर्छ ।
त्यो त एक प्रकारले लिभिङ टुगेदर भयो, यसमा पनि महिलानै हिंसामा परे भनेर आइरहेको छ नि ?
त्यति त महिला नै यसमा पीडित भए । ममाथि यस्तो दुव्र्यवहार भयो भन्दा उल्टै लान्छित हुनुपर्छ । उनीहरुको घरमै प्रश्न उठ्छ । बीचको लेभलका घटना त आउन बाँकी नै छ ।
हाम्रोमा मिडल क्लास र हाइक्लास, महिलाले पुरुषमाथि भएका घटना त आउनै बाँकी छन् । समाज त्यो स्टेजमा पुगेको छैन । मिडियाका कराण सोसाइटी चाँडै त्यो स्टेजमा पुग्छ । अहिले मिटु ह्यासट्याग अभियान नेपालमा पनि आइपुगेको छ, कतिपय घटना बाहिर आउलान् पनि ।
बाहिर त अहिले पनि कुरा नमिलेपछि आउने त हुन् नि ?
एउटा मान्छेले पैसा तिरेर रिलेसन राख्छ भने गुपचुप हुन्छ । बाहिर आउने पनि पैसा तिर्न नसक्नेकै हुन् । महिलाले पुरुष हायर गर्ने गरेको पनि स्टडी रिपोर्ट मैले हेर्दै थिएँ । समाजका प्रतिष्ठित महिलाले पनि सेक्स डिजायर पूरा गर्न पुरुषलाई भाडामा लिने गरेको सुनिन्छ ।
घटना त बाहिर आएपछि नै थाहा हुने हुन् । तर, अहिलेसम्म मध्यमवर्ग र उच्च वर्गभित्रका यौन हिंसा र बलात्कारका घटना कि त पैसाको बलमा दबाइएका छन् कि त प्रतिष्ठाका कारण लुकाइएका छन् । मलाई लाग्छ, विश्वव्यापी ट्रेण्डबाट नेपाल अछुतो हुन सक्दैन ।धेरै हाइप्रोफाइलका सेक्स स्क्याण्डल पनि बाहिर आउन सक्छन् ।
विशेषगरी महिला र बालवालिकामाथि हिंसाका घटनाको ग्राफ ह्वात्तै बढेको छ । ९ महिनाकी शिशुदेखि ७४ वर्षीया बृद्धासमेत बलात्कारको शिकार भएका छन् । यस्तो लाग्छ सामाजिक अपराधसँग सरकार निरीह हुँदैछ । अपराध अनुसन्धानमा अन्तर्राष्ट्रियस्तरमै ख्याती कमाएको नेपाल प्रहरी कञ्चनपुर प्रकरणबाट बदनाम बनाइँदैछ ।
‘फिजिकल डिजायर’का कारण भएको जस्तो देखिँदैन । यौन शन्तुष्टिका लागि भएका बलात्कार यी हुँदै होइनन्
तर, एउटा प्रश्नको जवाफ भने अझै पाइँदैन–आखिर कस्तो मनोवृत्तिको
मान्छेले बलात्कार जस्तो घृणित कार्य गर्छ ? अहिलेसम्म जे जति बलात्कारका
घटनामा अभियुक्त समातिएका छन्, उनीहरुको मनोवृत्तिको बारेमा अध्ययन भएको
पाइँदैन । त्यो कोणबाट सोच्ने कि नसोच्ने ?बलात्कार र महिलामाथिका हिंसा बढिरहेका बेला यो प्रश्न समाजशास्त्रीय कोणबाट पनि उठ्न थालेको छ । समाजशास्त्री निर्मला ढकालले यही प्रश्न उठाएकी छन् । त्रिभुवन विश्वविद्यालय अन्तर्गत त्रिचन्द्र क्याम्पसमा समाजशास्त्र अध्यापन गराउने ढकालले आफ्नो एमफिलको अध्ययन पनि यसै विषयमा गरेकी छन् ।
बलात्कारीको बारेमा अध्ययन नगरी बलात्कार जस्ता सामाजिक अपराधका घटना नियन्त्रण नहुने उनको बिचार छ । प्रस्तुत छ, समाजशास्त्री ढकालसँग अनलाइनखबरकर्मी मात्रिका पौडेलले बलात्कार र यौनजन्य हिंसाका घटनाहरुको सन्दर्भमा समाजशास्त्रीय कोणबाट गरेको प्रश्नोत्तर –
बलात्कार र महिलामाथि यौन हिंसाका घटना ह्वात्तै बढे, यो संयोगमात्र हो कि अर्को कोणबाट पनि हेर्नुपर्छ ?
अहिले बढेको भन्ने मलाई लाग्दैन । यस्ता घटना पहिले पनि हुन्थे तर मिडियाका कारण अहिले बाहिर आएका छन् । मान्छेमा यस्ता घटना लुकाउनु हुँदैन भन्ने चेतना बढेको छ । छिमेकीले पनि यस्तो कुरा लुकाउनुहुँदैन भनेर पीडितलाई दबाब दिएका हुन्छ्न । त्यसैले अहिले बढेको होइन कि,अहिले घटनाहरु सार्वजनिक भएका हुन् भनेर बुझ्नुपर्छ ।
बलात्कारका जस्ताखाले घटना बाहिर आइरहेका छन्, ती यौन प्रयोजनका कारणमात्र भएका हुन् भन्न सकिन्छ ?
हाम्रोमा यस्ता घटना हुनुको पछाडि अलिकति चाहिँ दार्शनिक पक्ष पनि हेर्नुपर्छ । द्धन्द्धोत्तर समाजमा यस्ता घटनाहरु देखा पर्छन् भनिन्छ । अर्को त माइग्रेसको कारण पनि समाजमा यस्ताखाले अपराध बढ्छन् भनेर हामीले पढ्छौं ।
बलात्कारकै समाचार हेर्ने हो ६०/७० वर्षका बृद्धा बलात्कृत भएका छन् । ९ महिनादेखि ९ वर्ष उमेरका बच्चामाथि बलात्कार भएका छन् । यी घटना त ‘फिजिकल डिजायर’का कारण भएको जस्तो देखिँदैन । यौन शन्तुष्टिका लागि भएका बलात्कार यी हुँदै होइनन् ।
यो पनि पढ्नुहोस
‘तालिम, पोर्नसाइट प्रतिवन्ध वा मदिरा निषेधले बलात्कार रोकिँदैन’
शारिरिक आनन्दका लागि हुन्थ्यो भने त उमेरको पनि
कुरा आउँथ्यो । यो ग्याप भनेको मनोवैज्ञानिक समस्या पनि हो । एकदमै ग्रसित
मान्छेहरु यस्ता अपराधमा छन् भन्ने देखाउँछ
शारिरीक आनन्दका लागि हुन्थ्यो भने त उमेरको पनि कुरा आउँथ्यो । यो
ग्याप भनेको चाहिँ, यो मनोवैज्ञानिक समस्या पनि हो । एकदमै ग्रसित
मान्छेहरु यस्ता अपराधमा छन् भन्ने देखाउँछ ।जुन मान्छे कुनै स्टेजमा आफैं पनि यौन दुव्र्यवहारमा परेको छ भने त्यसले कुनै न कुनै स्तरमा आएर त्यो हर्कत गर्छ । एक्लोपन, बेरोजगारी जस्ता कुरा पनि बलात्कारसँग कहिँ न कहिँ जोडिएका हुन्छन् ।
भन्नलाई पोर्न साइटहरुको कारण पनि भन्छन् । तर, मलाईचाहिँ त्यस्तो लाग्दैन । पोर्न साइट हेर्ने उमेर समूहको मान्छेले वा त्यो वर्गको मान्छेले बलात्कार गरेको छ कि छैन ? त्यो पनि हेर्नुपर्ने हुन्छ । मलाई लाग्दैन, पोर्न साइट हेर्ने पुस्ताको मान्छेले बलात्कार गरेको छ ।
समाजशास्त्रीय कोणबाट हेर्दा, बलात्कारसँग समाजको संरचना वा सामाजिक बनोटको पनि सम्बन्ध हुन्छ ?
अवश्य पनि बलात्कार सामाजिक सम्बन्धको उपजनै हो । समाजको स्वरुप परिवर्तन हुँदै जाँदाखेरि समाजका उपरी संरचनाहरु फेरिन थाल्छन् । मान्छेका सोच्ने व्यवहारहरु परिवर्तन हुन थाल्छन् ।
पहिलाको जसरी परिवारका सदस्य र नजिकका नातेदारलाई हेर्ने दृष्टिकोण अहिले फेरिदैछ । सम्बन्धहरुमा खुकुलोपन आउन थालेका छन् । उनीहरुसँग गरिने व्यवहारमा खुकुलोपन आउन थालेका छन् ।
उदाहरणका लागि बाबु र छोरीका बीचको जुन आत्मीयता र उत्तरदायित्वको बन्धन थियो त्यो समाज खुकुलो हुँदै जाँदा यसमा पनि परिवर्तन भइरहेका छन् । परिवारभित्रकै सदस्यहरुबीच जुन घटनाहरु आइरहेका छन्, त्यो भनेको सामाजिक सम्बन्धहरुमा आइरहेको खुकुलोपनको नकारात्मक प्रभाव पनि हो ।
हिजो यी सामाजिक सम्बन्धहरुलाई के ले बाँधेको थियो र आज खुकुलिदैछन् ?
पहिला पहिला कतिपय सम्बन्धमा धार्मिक कारणले पनि मान्छेलाई रोकेको हुन्थ्यो । यस्तो काम गर्नु पाप हो भन्ने हुन्थ्यो । अहिले त मान्छेमा धर्मप्रति विश्वास कम हुँदै जाँदा यसो गर्दा के हुन्छ र ? भन्ने सोच विकसित भइरहेका छन् ।
मैले धर्मले अपराध गर्नबाट मान्छेलाई रोकेको थियो त भन्न खोजेको होइन तर धर्मले एकप्रकारको मान्छेमा डर र बन्धन राखेको थियो त्यो बेला ।
खुकुलोपन पनि के कारण आउछ भनेर बुझ्नुपर्ने हुन्छ । एउटा त परिवारको बिखण्डन हो । पहिले हामी संयुक्त परिवारमा बस्थ्यौं । परिवारको सदस्यमा आफ्नो परिवारप्रति दायित्व बढी हुन्थ्यो । घरकै साना साना बच्चाहरु हर्नेदेखि लिएर सबै सम्बन्ध अलि कसिलो हुन्थ्यो ।
पहिलाको जसरी परिवारका सदस्य र नजिकका नातेदारलाई हेर्ने दृष्टिकोण अहिले फेरिँदैछ । सम्बन्धहरुमा खुकुलोपन आउन थालेका छन् । उनीहरुसँग गरिने व्यवहारमा खुकुलोपन आउन थालेका छन्अहिले त एउटा परिवार माइग्रेट भएर बिखण्डन भइरहेको हुन्छ । एउटै परिवार धेरै ठाउँमा बिभाजित भएको छ । एक अर्काप्रतिको निकटता, आत्मीयता र उत्तरदायित्व पनि कम हुँदै गएको छ । पहिलाको जस्तो समाज अहिले विल्कुल छैन । परिवारकै सदस्यहरुबीच,आफन्तहरुबीच आत्मीयता घटेको छ,जसका कारण समाजमा यौन हिंसाका घटना बढिरहेका हुन सक्छन् ।
सम्बन्धमा आएको खुकुलोपनले समाजमा प्रभाव त पारेकै छ हेर्नुस । यसलाई स्वभाविक प्रक्रियाका रुपमा मात्र लिएर हुँदैन । बलात्कारमा संलग्न व्यक्तिहरुको प्रपर रिसर्च होस त धेरै कुरा बाहिर आउछन् ।
तपाईंले भन्न खोजेको बलात्कारीलाई पक्राउ गरेर जेल हाल्नेमात्र अपराध नियन्त्रण होइन, उनीहरुको मनोवृत्ति पनि अध्ययन गर्नुपर्छ भन्ने हो ?
एउटा बलात्कारी समातिन्छ र जेल जान्छ । तर त्यसले अपराध नियन्त्रण भइरहेका त छैनन् नि । अहिले जसरी बलात्कारका घटना कहालीलाग्दो ढंगले बाहिर आइरहेका छन्, ती घटनाको भित्री पाटोसम्म अध्ययन हुन सकेको छैन ।
मैले अघिनै भनेँ,बलात्कारका जुन घटना र पात्रहरु देखाइएको छ ती घटना ‘सेक्स प्लिजर’को लागि भन्दा पनि विक्षिप्त मानसिक अवस्थाका मान्छेले गरेका अपराधका रुपमा देखिन्छन् ।
हामीकहाँ ती अपराधिक कर्ममा संलग्न व्यक्तिका बारेमा अध्ययन भइसकेको छैन । यो समस्या एउटा व्यक्तिको अपराधमात्र होइन । त्यसो भए त एउटा बलात्कारीलाई झुण्ड्याउँदा हुन्थ्यो । तर, एउटा बलात्कारीलाई झुण्ड्याउँदैमा यो समस्या सकिने होइन ।
यसका लागि के गर्ने त ?
के कारणले त्यो व्यक्ति यो हदसम्मको अपराध गर्न उद्यत भयो । कस्तो मानसिकताको व्यक्तिले बलात्कार गरिरहेका छन् भन्ने कुराको बहस प्राज्ञिक कोणबाट पनि भएको छैन र उच्चस्तरीय छानविन पनि भएको छैन ।
मलाई लाग्छ कुनै पनि बलात्कारीको बारेमा र यस्ता अपराध किन हुन्छन् भन्ने बारेमा आधिकारिक ढंगले रिसर्च भएको छैन । यदि हुन्थ्यो भने बाहिर आउँथ्यो होला । कस्तो व्यक्तिले बलात्कार गर्छ ? उसको परिवेश र ट्र्याक रेकर्डबारे बाहिर आउँदै आउँदैन ।
जस्तो कि–बाबुले छोरीलाई बलात्कार गरेको कुरा आउछ । कस्तो अवस्थामा त्यो घटना भयो ? ऊ कुन अवस्थाको मान्छे हो ? विस्तृत अध्ययन र छानविन नै हुँदैन । बलात्कार त भयो, बलात्कारी पक्राउ पनि पर्छ । कारवाही पनि हुन्छ । तर, त्यो घटनाका पछाडिको मनोविज्ञान र व्यक्तिका बारेमा अध्ययन गरियो भने यस्ता अपराध किन र कस्ता व्यक्तिबाट हुन्छन् भन्ने तथ्यमा पुग्न सकिन्छ ।
परिवार वा नाताभित्र कुन अवस्थामा यस्ता सम्बन्ध हुन पुग्छन् ? बालिका वा बृद्धामाथिका अपराधका घटना एउटैखाले व्यक्तिबाट भएका छन् कि फरक अवस्था छ ? प्राज्ञिक कोणबाट यसको रिसर्च गर्न ढीला भएको हो कि जस्तो लाग्छ ।
तर, पनि तपाईंहरुको कोणबाट हेर्दा कस्ताखाले व्यक्ति वा परिवारमा यस्ता अपराध बढी भएका छन् ?
ठ्याक्कै त्यसरी अध्ययन त भएको छैन ।
मनोवैज्ञानिक रुपमा निकै विक्षिप्त मान्छेहरु पो यस्ता अपराधमा धेरैजसो संलग्न छन् कि ? उनीहरुले कुन स्टेजमा यस्ता अपराध गरे ? यी प्रश्नको उत्तर त अझै पनि खोजि भइसकेको छैन । रेपलाई कम गर्ने हो भने कस्ताखालका व्यक्ति यस्ता अपराधमा संलग्न छन् भन्ने पनि खोजिनुपर्छ ।
बलात्कारका जुन घटना र पात्रहरु देखाइएको छ ती
घटना ‘सेक्स प्लिजर’को लागि भन्दा पनि विक्षिप्त मानसिक अवस्थाका मान्छेले
गरेका अपराधका रुपमा देखिन्छन्
त्यस्तो मानसिकता के हो, जसले उनीहरुलाई बालिकादेखि बृद्धामाथिसमेत
अपराध गर्न उक्साउँछ भनेर अध्ययन गर्नुपर्छ । उनीहरुको पारिवारिक,
मनोवैज्ञानिक र शारिरीक अवस्थाको समेत अध्ययन गर्नुपर्छ ।किनकि सेक्स प्लिजरका लागि चाहिँ रेप भएको मानिँदैन । रेप र सेक्स प्लिजर बिल्कुल फरक कुरा हो । एउटा सद्दे मान्छेले सेक्स प्लिजरका लागि बालिका र बृद्धा बलात्कार गर्छ भन्ने कुरा आफैंमा मेल खाँदैन । त्यसैले अपराधीमाथि पनि अध्ययन गरौं भनेको हो मैले ।
हामीले पनि आधिकारिक अध्ययन प्रतिवेदनहरु र घटनाका प्रवृत्तिहरुका आधारमा विश्लेषण गर्ने हो । ठ्याक्कै यस्तै भन्ने त छैन । कतिपय कुरा मैले माथि पनि भनेँ कि सामाजिक सम्बन्धहरु खल्बलिएका छन् ।
बैदेशिक रोजगारीका कारण पनि समाजमा कहीँ न कहीँ प्रभाव पारेको छ । सामाजिक सम्बन्धहरु खल्बलिएका छन् । वैदेशिक रोजगारीका कारण घरभित्रै बिभिन्नखाले सम्बन्ध स्थापित हुने र त्यसलाई जोगाउन वा दबाउन अपराधिक घटना हुने गरेका पनि देखिन्छ । यसलाई विभिन्न कोणबाट हेर्नुपर्छ ।
हाम्रो सामाजिक संरचना परिवर्तन हुँदैछ, सामाजिक सन्बन्धहरु फेरिँदैछन् । त्यसैले घटनाहरु बाहिर आउन थालेका छन् । समाज परिवर्तन र सामाजिक सन्बन्ध फेरिने स्टेजमा यस्त घटनाहरु बढी नै आउँछन् ।
तपाईको मतलब, समाज परिवर्तन हुँदै गर्दा यस्ता घटनाहरु नयाँ नयाँ ढंगले बाहिर आउँछन् भन्ने हो ?
मार्क्र्सवादी कोणबाट हेर्दाखेरि पनि के देखिन्छ भने समाजमा ठूलो परिवर्तन आइरहेका बेला सामाजिक सम्बन्धहरुमा पनि ठूल्ठूला परिवर्तन आउँछन् । समाजमा हुने अपराधको स्वरुप पनि भिन्न प्रकारका हुन्छन् ।
हिजो सामन्तवादी युगमा पुरुष प्रधान समाजमा बलात्कारलाई पनि मर्दाङ्गी भनिथ्यो । उसले ५ वटी ७ वटी श्रीमती राख्दा उसको अधिकारभित्र पथ्र्यो । जब हामी परिवर्तनमा आइसकेका छौं । तर, पनि उसले त्यो आचरण छाड्दैन । मनभित्र त्यो मनोविज्ञान त यथावत छ ।
त्यसैले संक्रमणका बेला पनि यस्ता घटना बढिरहेका छन् । सामाजिक स्वरुपमा परिवर्तन हुँदाखेरि सबै कुरा सकारात्मक परिवर्तन मात्र हुन्छन् भन्ने छैन । नकारात्मक परिर्वतन पनि धेरै देखिन्छन् ।
समाजशास्त्रीय दृष्टिबाट पनि अध्ययन त हुनुपर्ला नि ?
हाम्रोमा बलात्कार पीडित कस्ता व्यक्ति छन् त्यो पनि हेर्नुपर्छ । बालिकाहरु आफन्त वा चिनेजानेका व्यक्तिबाट बलात्कृत भएका छन् । एउटै घरमा दश ठाउँका मान्छे बस्छन् । त्यहीँभित्र बालिका असुरक्षित छन् । शारीरिक र मानसिक रुपमा अपांग भएका महिला बलात्कार पीडित भएको देखिन्छ ।
सामान्य अवस्थामा युवती बलात्कृत भएका त छन् । तर, त्यो संख्या निकै कम छ । यो भनेको के हो भने कमजोरमाथि बढी अत्याचार भइरहेको छ । अत्याचार गर्ने व्यक्तिको सामाजिक स्तरको बारेमा हेरियो भने बलात्कार कम गर्ने उपायका बारेमा छलफल गर्न सजिलो हुने थियो ।
बलात्कार र यौन हिंसाका घटनाको प्रकृति र प्रवृति पनि फरक हो ?
हाम्रोमा मात्र होइन हरेक समाजमा यौन हिंसाका घटना त हरेक स्तरमा हुन्छन् । यौन हिंसाका युनिभर्सिटीमा पनि भइरहेका छन् । सरकारी कार्यालय वा मिडियामा पनि भइरहेका होलान् ।
अझ पुरुषमाथि हुने सेक्स एसल्टका घटना त आउने सकेका छैनन् । पुरुषमाथि पनि त हिंसा त भएका होलान् नि छैनन् र ? कतिपय महिलाले इच्छा पूरा गराउन पुरुषलाई बाध्य पारेका वा इमोसनल ब्ल्याकमेल गरेका घटना पनि होलान् । तर सामाजिक संरचना अहिले त्यो स्टेजमा पुगिसकेको छैन कि यी घटना पुरुषले बाहिर ल्याइहाल्छन् ।
जस्तो कि–बाबुले छोरीलाई बलात्कार गरेको कुरा
आउँछ । कस्तो अवस्थामा त्यो घटना भयो ? ऊ कुन अवस्थाको मान्छे हो ? विस्तृत
अध्ययन र छानविन नै हुँदैन । बलात्कार त भयो, बलात्कारी पक्राउ पनि पर्छ ।
कारबाही पनि हुन्छ । तर, त्यो घटना पछाडिको मनोविज्ञान र व्यक्तिका बारेमा
अध्ययन गरियो भने यस्ता अपराध किन र कस्ता व्यक्तिबाट हुन्छन् भन्ने
तथ्यमा पुग्न सकिन्छ
तर पनि बैदेशिक रोजगारीका कारण कतिपय घटना बाहिर आएका छन्, जहाँ पुरुष
पीडित भएका छन् । परिवारका लागि कमाउन जान्छ, आउँदा सम्पत्ति पनि हुन्न,
श्रीमती पनि हुन्न । श्रीमती छोरा छोरीका लागि कति सपना सजाएको हुन्छ ।
मानसिक रुपमा कति पीडित होलान् उनीहरु । कुनै केटीले गरेको रेप केस त बाहिर
आउँदैन नि ।बलात्कार र धर्मको सम्बन्धचाहिँ हुन्छ कि हुँदैन ? कतिपयले हिन्दूृ धर्म नै बलात्कारको कारखाना हो भन्ने तर्क पनि गरिरहेका छन् नि ?
हिन्दू धर्मले बलात्कारको पक्षपोषण गर्छ भनेर पनि कतिपयले बहस गरेको पढ्न पाइन्छ । तर मलाई कुनै धर्मका कारण बलात्कार बढेको भन्ने लाग्दैन । कुनै पनि धर्मले गलत गर भनेर लेखेको आजसम्म पढेको छैन । धर्मलाई बलात्कारसँग जोडेर दोष दिनुचाहिँ गलत हो ।
हामीले धर्मलाई कसरी प्रयोग गर्याैं भन्ने हो । समाजमा भएको शक्तिशाली वर्गले धर्मलाई आफू अनुकुल प्रयोग गरेको हुन सक्छ । जस्तो कि–वेदका ठेली त हामी पढ्दैनौं । तर, कुनै पण्डितले वा विद्धानले धर्ममा यसो भनेको छ है भन्यो भने त्यही पत्याउँछौं । यो त धर्मशास्त्रको दोष होइन नि ।
पूजा गर्न बस्नुहुन्छ भने पण्डितले जे भन्छ तपाई त्यहि गर्नुहुन्छ । त्यो शास्त्रमा के लेखेको छ भनेर तपाईले हेर्नुहुन्न बरु पण्डितलाई विश्वास गर्नुहुन्छ । धर्मभीरुहरुले जे कुरा बाहिर ल्याए त्यसलाई समाजले पत्यायो । कुनै पनि धर्मले बलात्कारलाई प्रोत्साहन गर्छ भन्ने होइन । धर्मका ठेकेदार र केही शक्तिसाली व्यक्तिले बनाएको भाष्यका पछाडि हामी लाग्नुहुँदैन कि ।
पुरुष पनि यौन हिंसाबाट पीडित छन् ?
किन नहुनु ? धेरै घटना दबाइएका छन् । हामीले थाहा पाएका कतिपय त्यसता घटना पनि छ । तर ती घटना बाहिर आउन अझै हाम्रो समाज त्यो अवस्थामा पुगिसकेको छैन ।
सेक्सका बारेमा हाम्रो समाज अझै अनुदार छ । खुलेर कुरा गर्ने भन्दा लुकेर अपराध गर्ने कर्मका रुपमा सेक्स परिभाषित छ । जुन वर्गले त्यसको बारेमा खुलेर बहस गर्छ त्यो वर्गमा बलात्कारका घटना कम छन् । बलात्कारी र पीडितको वर्ग पनि हेर्नुपर्छ । जसलाई फिजिकल एसल्ट भनेको के हो भन्ने कुरा पनि थाहा हुँदैन, उनीहरु पीडित भएका छन् ।
अझ
पुरुषमाथि हुने सेक्स एसल्टका घटना त आउने सकेका छैनन् । पुरुषमाथि पनि त
हिंसा त भएका होलान् नि छैनन् र ? कतिपय महिलाले इच्छा पूरा गराउन पुरुषलाई
बाध्य पारेका वा इमोसनल ब्ल्याकमेल गरेका घटना पनि होलान् । तर सामाजिक
संरचना अहिले त्यो स्टेजमा पुगिसकेको छैनदश १२ वर्षका बालिकालाई सेक्सुअल ह्यारेसमेन्ट भइरहेको छ भन्ने कसरी थाहा हुन्छ ? मध्यम वर्ग र माथिल्लो वर्गमा भएका यौन हिंसाका घटना त अझ बाहिर आएकै छैनन् । इज्जत प्रतिष्ठाको कुराले पनि धेरै घटना बाहिर आउन सकेका छैनन् । मेरो जागिर जान्छ कि, अथवा उल्टै मलाई नै दोषी भन्छन् कि भनेर पनि धेरै पीडितले घटना बाहिर ल्याउँदैनन् ।
महिलाकै पनि मध्यमवर्गका घटना त अझै पनि भित्रभित्रै दबाइन्छन् होइन ?
अहिले जे जति घटना आएका छन्,साना बालिका वा बृद्धबृद्धाका धेरै छन् । उनीहरुमाथिको अपराधमात्र बाहिर आएको छ । यदि ती बालिकाको ठाउँमा उमेर पुगेका महिला हुन्थे भने समाजमा के भनिन्थ्यो ?
ऊ आफैं उत्ताउली भएर गइहोली अनि यस्तो भयो । उसलाई चाहिएको थियो होला । ऊ आफैं खोज्दै गइहोली । यस्तो कुरा पुरुषले मात्र होइन महिलाले नै गरिरहेका हुन्छन् । धन्न बच्चाहरुको केस भएकाले मान्छेले त्यो हदसम्म आरोप लगाएका छैनन् । नत्र त समाज यही हो । पीडितमाथि नै लान्छना लगाएका धेरै उदाहरण छन् । अनि कसरी घटनाहरु बाहिर आउँछन् ।
उदाहरण नै दिउँ न, अस्ति भर्खरै दरबारमार्गको ल्याण्डमार्क होटलमा भएको बलात्कारको केसमा उल्टै बलात्कृत युवतीको चरित्रमाथि प्रश्न उठाउने गरी धेरै टीकाटिप्पणी भए । समाचारमा समेत अप्रत्यक्ष रुपमा युवतीकै आनिबानीका कुराहरु ल्याइए । मिडियाले ग्ल्यामरका रुपमा समेत प्रयोग गरे ।
कतिपय घटनामा लाखाैं रुपैयाँ लेनदेन गरेर मिलाइएका पनि छन् । कतिपय ब्ल्याकमेल पनि भएका होलान् । तर, बलात्कारकै घटना पनि मेलमिलापमा टुंगिएका छन् । यस्तोमा चाहिँ मध्यम वर्गका मान्छे छन् । किनकि इज्जत प्रतिष्ठा पनि त्यही वर्गलाई चाहिने रहेछ । अको कुरा त क्याजुअल सेक्सको प्रचलनले पनि त्यो वर्गलाई फरक बनाएको छ ।
क्याजुअल सेक्स चाहिँ के हो नि ?
क्याजुअल सेक्स भन्ने शब्द अहिले निकै चर्चामा छ । कतिपयले फ्रेण्डस वीथ बेनेफिट पनि भन्दा रहेछन् । यो एक प्रकारको सहमतिमा हुने अनौपचारिक सेक्स सम्बन्ध हो । सहमतिमा यौन सम्बन्ध राख्ने तर वैधानिक चाहिँ होइन ।
हाम्रो सामाजिक संरचना परिवर्तन हुँदैछ, सामाजिक
सन्बन्धहरु फेरिँदैछन् । त्यसैले घटनाहरु बाहिर आउन थालेका छन् । समाज
परिवर्तन र सामाजिक सन्बन्ध फेरिने स्टेजमा यस्त घटनाहरु बढी नै आउँछन्
जस्तो कि श्रीमान बाहिर गएको छ लामो समय उतै बस्छ । श्रीमानले उता आफ्नो
व्यवस्था गर्छ भने श्रीमतीले केही समयको लागि सेक्स डिजायर पूरा गर्नका
लागि पारिवारिक ब्याकग्राण्ड नबिगारी कोहीसँग क्याजुअल सेक्स सम्बन्धमा
रहन्छन् ।त्यसलाई हाम्रो समाजले कसरी हेर्ने ? समाजले कति स्वीकार गर्छ ? हाम्रोमा महिलाले सेक्स पार्टनर राख्ने कुरा त स्वीकार छैन । विवाहोत्तर सम्बन्ध पनि पुरुषले राखे माफी दिने तर महिलाले राखे चरित्रसँग जोडेर बाँच्नै नदिने अवस्था छ । कतिपय कुराहरु धेरै लुकाउँदा पनि त्यसले अपराध ल्याइरहेको छ कि ? यो कोणबाट बहस गर्नुपर्छ ।
त्यो त एक प्रकारले लिभिङ टुगेदर भयो, यसमा पनि महिलानै हिंसामा परे भनेर आइरहेको छ नि ?
त्यति त महिला नै यसमा पीडित भए । ममाथि यस्तो दुव्र्यवहार भयो भन्दा उल्टै लान्छित हुनुपर्छ । उनीहरुको घरमै प्रश्न उठ्छ । बीचको लेभलका घटना त आउन बाँकी नै छ ।
क्याजुअल सेक्स भन्ने शब्द अहिले निकै चर्चामा छ ।
कतिपयले फ्रेण्डस वीथ बेनेफिट पनि भन्दा रहेछन् । यो एक प्रकारको सहमतिमा
हुने अनौपचारिक सेक्स सम्बन्ध हो । सहमतिमा यौन सम्बन्ध राख्ने तर वैधानिक
चाहिँ होइन
मन मिल्ने साथीहरुसँग सेक्स गर्ने अवस्था छ भने अपराध हुन्न । कुण्ठित
भएको व्यक्तिले यौन दुव्र्यवहार गर्छ । यस्तो कुण्ठा त महिलामा पनि छ ।
कुनै न कुनै रुपमा महिलाले सेक्स डिजायर पूरा गर्न पुरुषमाथि पनि एसल्ट
भएका होलान् । हाम्रोमा त्यस्ता कुरा त बाहिर आउँदैनन् ।हाम्रोमा मिडल क्लास र हाइक्लास, महिलाले पुरुषमाथि भएका घटना त आउनै बाँकी छन् । समाज त्यो स्टेजमा पुगेको छैन । मिडियाका कराण सोसाइटी चाँडै त्यो स्टेजमा पुग्छ । अहिले मिटु ह्यासट्याग अभियान नेपालमा पनि आइपुगेको छ, कतिपय घटना बाहिर आउलान् पनि ।
बाहिर त अहिले पनि कुरा नमिलेपछि आउने त हुन् नि ?
एउटा मान्छेले पैसा तिरेर रिलेसन राख्छ भने गुपचुप हुन्छ । बाहिर आउने पनि पैसा तिर्न नसक्नेकै हुन् । महिलाले पुरुष हायर गर्ने गरेको पनि स्टडी रिपोर्ट मैले हेर्दै थिएँ । समाजका प्रतिष्ठित महिलाले पनि सेक्स डिजायर पूरा गर्न पुरुषलाई भाडामा लिने गरेको सुनिन्छ ।
घटना त बाहिर आएपछि नै थाहा हुने हुन् । तर, अहिलेसम्म मध्यमवर्ग र उच्च वर्गभित्रका यौन हिंसा र बलात्कारका घटना कि त पैसाको बलमा दबाइएका छन् कि त प्रतिष्ठाका कारण लुकाइएका छन् । मलाई लाग्छ, विश्वव्यापी ट्रेण्डबाट नेपाल अछुतो हुन सक्दैन ।धेरै हाइप्रोफाइलका सेक्स स्क्याण्डल पनि बाहिर आउन सक्छन् ।
No comments:
Post a Comment