http://www.abhiyan.com.np/2018/05/11/203190
होमियोप्याथिक चिकित्सा
प्रणालीप्रति नेपालमा पनि आकर्षण बढ्न थालेको छ । सन् १७९६ मा जर्मनीका डा.
क्रिश्चियन फ्रेडरिक सामुयल हनिम्यानले प्रतिपादन गरेको यो उपचारपद्धतिमा
‘साइड इफेक्ट’ नहुने भएकाले प्रभावकारिता बढ्दै गएको हो । भारत हुँदै नेपाल
भित्रिएको यो उपचारपद्धतिबारे खासगरी भारतीय मूलका नेपाली परिचित छन् ।
हामियोप्याथीमार्फत छालाको समस्या, ग्याष्ट्रिक, दम, एलर्जी, पाइल्स, पत्थरी, पिनासमा खराबी, बाथ, हातखुट्टा पोल्ने, झमझमाउने लगायत सबै प्रकारको स्वास्थ्य समस्याको उपचार गर्न सकिने डा. विष्णुभक्त कवां बताउँछन् । हेल्थ असिष्टेण्टको रूपमा अनुभव सँगालेर जर्मन होमियोप्याथी एशोसिएशनबाट पाँचवर्षे कोर्स पूरा गरेका डा. कवांले विहार युनिभर्सिटीबाट बीएचएमएस पनि गरेका छन् । नेपालको प्रतिनिधित्व गरेर होमियोप्याथीसम्बन्धी लिगा सम्मेलनमा पेपर प्रिजेण्टेशन गरिसकेका उनी होमियोप्याथीमा पनि क्लासिकल पद्धति अपनाउँछन् । होमियोप्याथीमा पोली पद्धतिअन्तर्गत उपचार गर्दा १ भन्दा बढी औषधि दिइन्छ भने क्लासिकलमा बिरामीको पूर्ण विवरण लिएर एउटै औषधिबाट उपचार गरिन्छ । प्रस्तुत छ, डा. कवांसँग होमियोप्याथी उपचार पद्धतिका सन्दर्भमा आर्थिक अभियानका पूर्णभक्त दुवालले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :
होमियोप्याथी भनेको के हो ?
विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्ल्यूएचओ)को एक सर्वेक्षणअनुसार एलोप्याथीपछिको दोस्रो चिकित्सा पद्धति होमियोप्याथी हो । रोगको गुणसँग मिल्ने उस्तै समान गुण भएको औषधि सेवन गरी रोग निको पार्ने पद्धति होमियोप्याथी हो । रोगका लक्षण तथा चिह्न र रोगीको गुणसँग मिल्ने उस्तै गुण भएको औषधि सेवन गराई रोगलाई मात्र नभई रोगीलाई नै पूर्णरूपमा उपचार गर्ने विधिलाई होमियोप्याथिक उपचार पद्धति भनिन्छ ।
रोगलाई नभई रोगीलाई कसरी उपचार गरिन्छ ?
होमियोप्याथीमा एलोप्याथीमा झैं रोगको नामअनुसार उपचार गरिँदैन । होमियोप्याथीमा रोगका लक्षणहरूको गुणअनुसार उपचार गरिन्छ । उदाहरणका लागि, एलोप्याथीमा दमको रोग भएका बिरामीलाई दम रोगको आधारमा औषधि सेवन गर्न लगाइन्छ । अर्थात् दमका सबै रोगीलाई श्वास फेर्न सजिलो बनाउने औषधि सेवन गर्न दिइन्छ । तर, होमियोप्याथीका अनुसार दम भएका सबै बिरामीमा उस्तै स्वभाव र लक्षण हुँदैन भन्ने सिद्धान्तले उपचार गरिन्छ ।
होमियोप्याथीका उपचार क्षेत्र के के हुन् ?
होमियोप्याथीको क्षेत्र व्यापक छ । सामान्य रोगदेखि जटिलभन्दा जटिल एवम् पुराना रोगको सरल रूपमा उपचार हुन्छ । दम, बाथ, मधुमेह, उच्च रक्तचाप, चर्मरोग, यौन रोग, मुसा, पत्थरी, ढाड दुख्ने, झाडापखाला, मेनेञ्जाइटिस, मस्तिष्क ज्वरो, छारेरोग, हैजा, प्लेग, निमोनिया, पिनास, टाउको दुखाइ, क्यान्सर, मर्काइ, पक्षाघात, मस्तिष्काघात आदिको उपचार हुन्छ । यसबाहेक मुटुको रोग, पाठेघरसम्बन्धी रोग एवम् मानसिक रोग पनि यस पद्धतिबाट सरल रूपमा उपचार हुन्छ ।
यसका मुख्य विशेषता के के हुन् ?
होमियोप्याथीले रोगको कारण पत्ता लगाएर त्यस कारणको उपचार खोज्छ । यसले एउटै मात्र औषधि सेवन गर्न दिन्छ । कम मात्राको औषधि सेवन गर्न दिन्छ । नराम्रा असर प्रायः शून्य हुन्छन् । रोगलाई होइन, रोगीलाई नै निको पार्दछ । कम खर्चिलो छ । औषधि सेवन गराउन सजिलो हुन्छ । अप्रेशन गर्न नपर्नेगरी उपचार हुन्छ । इञ्जेक्शन दिनु पर्दैन । रोगलाई दबाउने गरिँदैन । रोगको मूल कारण निर्मूल गर्न खोज्छ ।
विश्व बजारमा यो उपचारपद्धतिको अवस्था कस्तो छ ?
अमेरिकामा होमियोप्याथिक औषधिको प्रयोग ५ सय प्रतिशत बढेको छ । यूरोपका ४० देशमा फैलिएको छ यो उपचारपद्धति । २९ प्रतिशत यूरोपियनहरू होमियोप्याथिक औषधिको प्रयोग गर्छन् । ब्रिटिश मेडिकल जर्नलका अनुसार ४२ प्रतिशत ब्रिटिश चिकित्सकद्वारा बिरामीलाई हामियोप्याथिक चिकित्सककहाँ रेफर गर्ने गरिएको र बेलायतमा होमियोप्याथिक औषधिको व्यापार प्रत्येक वर्ष २० प्रतिशत वृद्धि भइरहेको छ । फ्रान्समा भएको सर्वेअनुसार करीब ४० प्रतिशत फ्रान्सेली नागरिक होमियोप्याथिक उपचार सेवा लिन्छन् ।
८० भन्दा बढी देशमा प्रयोग र वैधानिक मान्यता प्राप्त गरेको छ । यो उपचारपद्धतिको प्रयोग हुनेमा भारत अग्रस्थानमा छ । भारतमा ५ दर्जन विश्वविद्यालयमा होमियोप्याथीको अध्यापन हुन्छ । होमियोप्याथीका आधिकारिक चिकित्सक करीब ३ लाख छन् ।
भारतमा कुल जनसङ्ख्याको १० प्रतिशतले होमियोप्याथिक औषधि मात्र प्रयोग गर्छन् । यसैगरी पाकिस्तान, श्रीलङ्का र बङ्गलादेशमा छुट्टै होमियोप्याथिक काउन्सिल छ । पछिल्लो समय अरब देशहरू, उत्तर अफ्रिका, जापान, कोरिया, मलेशिया, थाइल्याण्ड र चीनमा पनि यो उपचारपद्धतिको लोकप्रियता बढ्दै गएको छ ।
नेपालमा होमियोप्याथी उपचारपद्धतिको अवस्था कस्तो छ ?
होमियोप्याथिक उपचारपद्धति नेपालमा १९७० सालतिरै (जुद्धशमशेर राणाको पाला)मा भित्रिएको हो । २००४ सालमा ज्ञानेन्द्र मोहन मेमोरियल डिस्पेन्सरी स्थापना भएसँगै नेपालमा औपचारिक रूपमा होमियोप्याथी उपचारविधि शुरू भएको मानिन्छ । करीब ७ दशकअगाडि नै नेपालमा भित्रिएको यो उपचारपद्धतिको विकासका लागि छुट्टै होमियोप्याथी काउन्सिलको आवश्यकता छ ।
अहिले नेपालमा २ सय ५० दक्ष चिकित्सक छन् । करीब २ हजार होमियोप्याथिक चिकित्साकर्मी छन् । होमियोप्याथी र आयुर्वेद एउटै हो भन्ने भ्रमले यो उपचारपद्धतिको विस्तारमा समस्या भइरहेको छ । गौशालामा पशुपति होमियोप्याथी अस्पताल छ । विराटनगरमा बीएचएमएस कलेज बन्द अवस्थामा छ भने भक्तपुरको नागपोखरीमा एचएचए पढाइ भइरहेको छ ।
यो उपचारपद्धति अपनाउँदा तुरुन्त निको हुँदैन हो ?
हो । यो पद्धतिबाट उपचार गर्दा एलोपेथीमा जस्तो तुरुन्त निको भएको महसूस हुँदैन । रोगलाई दबाउने नभई रोगीको उपचार गर्ने र रोगको मूल जरा पत्ता लगाई कारणको निराकरण गर्ने भएकाले निको हुन स्वाभाविक रूपमा समय लाग्छ । तर, यस विधिबाट हुने उपचार दिगो हुन्छ । होमियोप्याथीको औषधिले मानिसलाई विस्तारै भोक, निद्रा, प्यास लाग्न थाल्छ । जीवन सहज अनुभव हुन थाल्छ । रिस कम उठ्न थाल्छ । अरूप्रति रिसराग हुँदैन । यसरी नै बिरामीमा सकारात्मक लक्षण देखा पर्दै जान्छन् ।
होमियोप्याथीको औषधि कसरी तयार हुन्छ त ?
होमियोप्याथी, एलोप्याथी वा आयुर्वेद, सबैको औषधिको प्रमुख स्रोत एउटै हो । वनस्पति, प्राणी र खनिज नै सबै उपचार पद्धतिका स्रोत हुन् । यो स्रोतको प्रशोधन र उपयोग गर्ने आधारमा औषधि बन्ने हो । होमियोप्याथीले यी स्रोतलाई शक्तिमा रूपान्तरण गरेर औषधि बनाउने गर्दछ । होमियोप्याथीमा औषधिको प्रयोग अत्यन्त सूक्ष्मरूपमा गरिन्छ । यी चिकित्सा विधिहरूमा वनस्पति, खनिज पदार्थ, पशुहरू तथा रोगजन्य विषबाट तयार गरिएका औषधि प्रयोगमा ल्याइन्छ । होमियोप्याथीमा प्रयोग हुने औषधिको परीक्षण स्वस्थ व्यक्तिहरूमा गरिन्छ । यसको औषधिको कुनै प्रकारको साइड इफेक्ट हुँदैन ।
होमियोप्याथीको औषधिको मात्रा पनि बिरामीको प्रकृति हेरेर दिइन्छ । बिरामी कुन चरणको छ, रोग कति पुरानो हो, त्यसमा नै औषधिको मात्रा निर्भर रहन्छ । उसलाई शरीर र दिमागको विचार गरेर औषधि दिइन्छ । यसको औषधि साना आकारका सेता गोली हुन्छन् र सानो बट्टामा बिरामीलाई दिइन्छ । एकपटकमा तीन–चारओटा गोली दुई–तीन महीना सेवन गरेपछि रोग निको हुन्छ । औषधिको मात्रा बीच बीचमा छुट्यो भनेर चिन्ता लिनुपर्ने अवस्था पनि हुँदैन ।
यो पद्धतिमा औषधिको मात्रा किन थोरै हुन्छ ?
होमियोप्याथीको अर्को प्रमुख सिद्धान्त थोरै मात्राको औषधि सेवन गराउनु हो । विभिन्न प्रक्रिया अपनाएर औषधिको न्यूनतम मात्रा बिरामीलाई सेवन गराइन्छ । यसरी औषधिलाई न्यूनतम मात्रा बनाउने तरीकालाई सशक्तीकरण भनिन्छ । सशक्तीकरण विधिअनुसार औषधि तयार गर्दा त्यस औषधिले नराम्रा असर हुन दिँदैन । होमियोप्याथी यस्तो उपचार पद्धति हो, जसमा निकै कम औषधिको प्रयोगपश्चात् शरीरभित्रै रहेको स्वउपचार प्रक्रियालाई क्रियाशील बनाइन्छ र रोगबाट मुक्तिको प्रयास गरिन्छ । रोगीलाई कुनै प्रकारको शारीरिक एवम् मानसिक कष्ट नदिईकन प्राकृतिक रूपले रोगबाट मुक्त गरी उसलाई स्वस्थ बनाइन्छ ।
जे रोग लागे पनि एउटै औषधि दिइन्छ भन्ने जनगुनासो छ नि ?
होमियोप्याथीमा सबै औषधि उस्तै हुन्छन् । होमियोप्याथिक औषधिहरूको एउटै किसिमको आकार प्रकार देखेर यो भ्रम उत्पन्न भएको हो । कुनै पनि रोगका लागि एकै प्रकारको (सेतो दाना) औषधिको रूपमा सबै रोगीलाई दिइन्छ । तर, वास्तवमा दाना (ग्लोबुल्स) स्वयम्मा कुनै औषधि होइन । यो त रोगीको शरीरमा औषधि पुर्याउने एउटा माध्यम मात्र हो । होमियोप्याथीमा तयार भएका औषधि (लिक्विड) डाइल्युशन सबै एकैनासको देखिन्छ । तर, यी औषधिको काम भने अलग अलग हुन्छन् । भौतिक रूपमा समान देखिए तापनि त्यस औषधिको प्रभाव उस्तै हुँदैन ।
होमियोप्याथीले रोगका कारणको उपचार गर्छ
डा. विष्णुभक्त कवां
हामियोप्याथीमार्फत छालाको समस्या, ग्याष्ट्रिक, दम, एलर्जी, पाइल्स, पत्थरी, पिनासमा खराबी, बाथ, हातखुट्टा पोल्ने, झमझमाउने लगायत सबै प्रकारको स्वास्थ्य समस्याको उपचार गर्न सकिने डा. विष्णुभक्त कवां बताउँछन् । हेल्थ असिष्टेण्टको रूपमा अनुभव सँगालेर जर्मन होमियोप्याथी एशोसिएशनबाट पाँचवर्षे कोर्स पूरा गरेका डा. कवांले विहार युनिभर्सिटीबाट बीएचएमएस पनि गरेका छन् । नेपालको प्रतिनिधित्व गरेर होमियोप्याथीसम्बन्धी लिगा सम्मेलनमा पेपर प्रिजेण्टेशन गरिसकेका उनी होमियोप्याथीमा पनि क्लासिकल पद्धति अपनाउँछन् । होमियोप्याथीमा पोली पद्धतिअन्तर्गत उपचार गर्दा १ भन्दा बढी औषधि दिइन्छ भने क्लासिकलमा बिरामीको पूर्ण विवरण लिएर एउटै औषधिबाट उपचार गरिन्छ । प्रस्तुत छ, डा. कवांसँग होमियोप्याथी उपचार पद्धतिका सन्दर्भमा आर्थिक अभियानका पूर्णभक्त दुवालले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :
होमियोप्याथी भनेको के हो ?
विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्ल्यूएचओ)को एक सर्वेक्षणअनुसार एलोप्याथीपछिको दोस्रो चिकित्सा पद्धति होमियोप्याथी हो । रोगको गुणसँग मिल्ने उस्तै समान गुण भएको औषधि सेवन गरी रोग निको पार्ने पद्धति होमियोप्याथी हो । रोगका लक्षण तथा चिह्न र रोगीको गुणसँग मिल्ने उस्तै गुण भएको औषधि सेवन गराई रोगलाई मात्र नभई रोगीलाई नै पूर्णरूपमा उपचार गर्ने विधिलाई होमियोप्याथिक उपचार पद्धति भनिन्छ ।
रोगलाई नभई रोगीलाई कसरी उपचार गरिन्छ ?
होमियोप्याथीमा एलोप्याथीमा झैं रोगको नामअनुसार उपचार गरिँदैन । होमियोप्याथीमा रोगका लक्षणहरूको गुणअनुसार उपचार गरिन्छ । उदाहरणका लागि, एलोप्याथीमा दमको रोग भएका बिरामीलाई दम रोगको आधारमा औषधि सेवन गर्न लगाइन्छ । अर्थात् दमका सबै रोगीलाई श्वास फेर्न सजिलो बनाउने औषधि सेवन गर्न दिइन्छ । तर, होमियोप्याथीका अनुसार दम भएका सबै बिरामीमा उस्तै स्वभाव र लक्षण हुँदैन भन्ने सिद्धान्तले उपचार गरिन्छ ।
होमियोप्याथीका उपचार क्षेत्र के के हुन् ?
होमियोप्याथीको क्षेत्र व्यापक छ । सामान्य रोगदेखि जटिलभन्दा जटिल एवम् पुराना रोगको सरल रूपमा उपचार हुन्छ । दम, बाथ, मधुमेह, उच्च रक्तचाप, चर्मरोग, यौन रोग, मुसा, पत्थरी, ढाड दुख्ने, झाडापखाला, मेनेञ्जाइटिस, मस्तिष्क ज्वरो, छारेरोग, हैजा, प्लेग, निमोनिया, पिनास, टाउको दुखाइ, क्यान्सर, मर्काइ, पक्षाघात, मस्तिष्काघात आदिको उपचार हुन्छ । यसबाहेक मुटुको रोग, पाठेघरसम्बन्धी रोग एवम् मानसिक रोग पनि यस पद्धतिबाट सरल रूपमा उपचार हुन्छ ।
यसका मुख्य विशेषता के के हुन् ?
होमियोप्याथीले रोगको कारण पत्ता लगाएर त्यस कारणको उपचार खोज्छ । यसले एउटै मात्र औषधि सेवन गर्न दिन्छ । कम मात्राको औषधि सेवन गर्न दिन्छ । नराम्रा असर प्रायः शून्य हुन्छन् । रोगलाई होइन, रोगीलाई नै निको पार्दछ । कम खर्चिलो छ । औषधि सेवन गराउन सजिलो हुन्छ । अप्रेशन गर्न नपर्नेगरी उपचार हुन्छ । इञ्जेक्शन दिनु पर्दैन । रोगलाई दबाउने गरिँदैन । रोगको मूल कारण निर्मूल गर्न खोज्छ ।
विश्व बजारमा यो उपचारपद्धतिको अवस्था कस्तो छ ?
अमेरिकामा होमियोप्याथिक औषधिको प्रयोग ५ सय प्रतिशत बढेको छ । यूरोपका ४० देशमा फैलिएको छ यो उपचारपद्धति । २९ प्रतिशत यूरोपियनहरू होमियोप्याथिक औषधिको प्रयोग गर्छन् । ब्रिटिश मेडिकल जर्नलका अनुसार ४२ प्रतिशत ब्रिटिश चिकित्सकद्वारा बिरामीलाई हामियोप्याथिक चिकित्सककहाँ रेफर गर्ने गरिएको र बेलायतमा होमियोप्याथिक औषधिको व्यापार प्रत्येक वर्ष २० प्रतिशत वृद्धि भइरहेको छ । फ्रान्समा भएको सर्वेअनुसार करीब ४० प्रतिशत फ्रान्सेली नागरिक होमियोप्याथिक उपचार सेवा लिन्छन् ।
८० भन्दा बढी देशमा प्रयोग र वैधानिक मान्यता प्राप्त गरेको छ । यो उपचारपद्धतिको प्रयोग हुनेमा भारत अग्रस्थानमा छ । भारतमा ५ दर्जन विश्वविद्यालयमा होमियोप्याथीको अध्यापन हुन्छ । होमियोप्याथीका आधिकारिक चिकित्सक करीब ३ लाख छन् ।
भारतमा कुल जनसङ्ख्याको १० प्रतिशतले होमियोप्याथिक औषधि मात्र प्रयोग गर्छन् । यसैगरी पाकिस्तान, श्रीलङ्का र बङ्गलादेशमा छुट्टै होमियोप्याथिक काउन्सिल छ । पछिल्लो समय अरब देशहरू, उत्तर अफ्रिका, जापान, कोरिया, मलेशिया, थाइल्याण्ड र चीनमा पनि यो उपचारपद्धतिको लोकप्रियता बढ्दै गएको छ ।
नेपालमा होमियोप्याथी उपचारपद्धतिको अवस्था कस्तो छ ?
होमियोप्याथिक उपचारपद्धति नेपालमा १९७० सालतिरै (जुद्धशमशेर राणाको पाला)मा भित्रिएको हो । २००४ सालमा ज्ञानेन्द्र मोहन मेमोरियल डिस्पेन्सरी स्थापना भएसँगै नेपालमा औपचारिक रूपमा होमियोप्याथी उपचारविधि शुरू भएको मानिन्छ । करीब ७ दशकअगाडि नै नेपालमा भित्रिएको यो उपचारपद्धतिको विकासका लागि छुट्टै होमियोप्याथी काउन्सिलको आवश्यकता छ ।
अहिले नेपालमा २ सय ५० दक्ष चिकित्सक छन् । करीब २ हजार होमियोप्याथिक चिकित्साकर्मी छन् । होमियोप्याथी र आयुर्वेद एउटै हो भन्ने भ्रमले यो उपचारपद्धतिको विस्तारमा समस्या भइरहेको छ । गौशालामा पशुपति होमियोप्याथी अस्पताल छ । विराटनगरमा बीएचएमएस कलेज बन्द अवस्थामा छ भने भक्तपुरको नागपोखरीमा एचएचए पढाइ भइरहेको छ ।
यो उपचारपद्धति अपनाउँदा तुरुन्त निको हुँदैन हो ?
हो । यो पद्धतिबाट उपचार गर्दा एलोपेथीमा जस्तो तुरुन्त निको भएको महसूस हुँदैन । रोगलाई दबाउने नभई रोगीको उपचार गर्ने र रोगको मूल जरा पत्ता लगाई कारणको निराकरण गर्ने भएकाले निको हुन स्वाभाविक रूपमा समय लाग्छ । तर, यस विधिबाट हुने उपचार दिगो हुन्छ । होमियोप्याथीको औषधिले मानिसलाई विस्तारै भोक, निद्रा, प्यास लाग्न थाल्छ । जीवन सहज अनुभव हुन थाल्छ । रिस कम उठ्न थाल्छ । अरूप्रति रिसराग हुँदैन । यसरी नै बिरामीमा सकारात्मक लक्षण देखा पर्दै जान्छन् ।
होमियोप्याथीको औषधि कसरी तयार हुन्छ त ?
होमियोप्याथी, एलोप्याथी वा आयुर्वेद, सबैको औषधिको प्रमुख स्रोत एउटै हो । वनस्पति, प्राणी र खनिज नै सबै उपचार पद्धतिका स्रोत हुन् । यो स्रोतको प्रशोधन र उपयोग गर्ने आधारमा औषधि बन्ने हो । होमियोप्याथीले यी स्रोतलाई शक्तिमा रूपान्तरण गरेर औषधि बनाउने गर्दछ । होमियोप्याथीमा औषधिको प्रयोग अत्यन्त सूक्ष्मरूपमा गरिन्छ । यी चिकित्सा विधिहरूमा वनस्पति, खनिज पदार्थ, पशुहरू तथा रोगजन्य विषबाट तयार गरिएका औषधि प्रयोगमा ल्याइन्छ । होमियोप्याथीमा प्रयोग हुने औषधिको परीक्षण स्वस्थ व्यक्तिहरूमा गरिन्छ । यसको औषधिको कुनै प्रकारको साइड इफेक्ट हुँदैन ।
होमियोप्याथीको औषधिको मात्रा पनि बिरामीको प्रकृति हेरेर दिइन्छ । बिरामी कुन चरणको छ, रोग कति पुरानो हो, त्यसमा नै औषधिको मात्रा निर्भर रहन्छ । उसलाई शरीर र दिमागको विचार गरेर औषधि दिइन्छ । यसको औषधि साना आकारका सेता गोली हुन्छन् र सानो बट्टामा बिरामीलाई दिइन्छ । एकपटकमा तीन–चारओटा गोली दुई–तीन महीना सेवन गरेपछि रोग निको हुन्छ । औषधिको मात्रा बीच बीचमा छुट्यो भनेर चिन्ता लिनुपर्ने अवस्था पनि हुँदैन ।
यो पद्धतिमा औषधिको मात्रा किन थोरै हुन्छ ?
होमियोप्याथीको अर्को प्रमुख सिद्धान्त थोरै मात्राको औषधि सेवन गराउनु हो । विभिन्न प्रक्रिया अपनाएर औषधिको न्यूनतम मात्रा बिरामीलाई सेवन गराइन्छ । यसरी औषधिलाई न्यूनतम मात्रा बनाउने तरीकालाई सशक्तीकरण भनिन्छ । सशक्तीकरण विधिअनुसार औषधि तयार गर्दा त्यस औषधिले नराम्रा असर हुन दिँदैन । होमियोप्याथी यस्तो उपचार पद्धति हो, जसमा निकै कम औषधिको प्रयोगपश्चात् शरीरभित्रै रहेको स्वउपचार प्रक्रियालाई क्रियाशील बनाइन्छ र रोगबाट मुक्तिको प्रयास गरिन्छ । रोगीलाई कुनै प्रकारको शारीरिक एवम् मानसिक कष्ट नदिईकन प्राकृतिक रूपले रोगबाट मुक्त गरी उसलाई स्वस्थ बनाइन्छ ।
जे रोग लागे पनि एउटै औषधि दिइन्छ भन्ने जनगुनासो छ नि ?
होमियोप्याथीमा सबै औषधि उस्तै हुन्छन् । होमियोप्याथिक औषधिहरूको एउटै किसिमको आकार प्रकार देखेर यो भ्रम उत्पन्न भएको हो । कुनै पनि रोगका लागि एकै प्रकारको (सेतो दाना) औषधिको रूपमा सबै रोगीलाई दिइन्छ । तर, वास्तवमा दाना (ग्लोबुल्स) स्वयम्मा कुनै औषधि होइन । यो त रोगीको शरीरमा औषधि पुर्याउने एउटा माध्यम मात्र हो । होमियोप्याथीमा तयार भएका औषधि (लिक्विड) डाइल्युशन सबै एकैनासको देखिन्छ । तर, यी औषधिको काम भने अलग अलग हुन्छन् । भौतिक रूपमा समान देखिए तापनि त्यस औषधिको प्रभाव उस्तै हुँदैन ।
No comments:
Post a Comment