merosansar.com
काठमाडौँबाट हेटौडा जान मुग्लिङ हुँदै जाँदा २२६ किलोमिटर यात्रा छिचोल्न सात-आठ घण्टा लाग्छ। त्रिभुवन राजपथको घुमाउरो बाटोमा जाने हो भने त झन् १३३ किलोमिटर लाग्छ। यो सुरुङ बाटोबाट भने द्रुत गतिको सवारी साधन चल्ने हुनाले हेटौडाबाट काठमाडौँ आइपुग्न समय पनि एक घण्टा मात्रै लाग्नेछ।
पख्नुस्, पख्नुस्। धेरै उत्साहित भइनहाल्नुस्। यो बाटो बनिसकेको छैन। यो माथिको फोटो त अहिले भृकुटी मण्डपमा भइरहेको मनी एक्सपोमा सुरुङकै झल्को दिने गरी राखिएको विशाल फ्लेक्स पो हो त। ध्यान दिएर हेर्नुस् त, त्यो पहाडमा भएका धर्काहरु !
जाने हैन त काठमाडौँ- हेटौडा सुरुङ मार्गमा ?
काठमाडौँबाट हेटौडा जान मुग्लिङ हुँदै जाँदा २२६ किलोमिटर यात्रा छिचोल्न सात-आठ घण्टा लाग्छ। त्रिभुवन राजपथको घुमाउरो बाटोमा जाने हो भने त झन् १३३ किलोमिटर लाग्छ। यो सुरुङ बाटोबाट भने द्रुत गतिको सवारी साधन चल्ने हुनाले हेटौडाबाट काठमाडौँ आइपुग्न समय पनि एक घण्टा मात्रै लाग्नेछ।
पख्नुस्, पख्नुस्। धेरै उत्साहित भइनहाल्नुस्। यो बाटो बनिसकेको छैन। यो माथिको फोटो त अहिले भृकुटी मण्डपमा भइरहेको मनी एक्सपोमा सुरुङकै झल्को दिने गरी राखिएको विशाल फ्लेक्स पो हो त। ध्यान दिएर हेर्नुस् त, त्यो पहाडमा भएका धर्काहरु !
तर यो सुरुङ मार्ग बन्ने प्रक्रियामा भने रहेको छ। यसलाई नेपाल पूर्वाधार विकास कम्पनी लिमिटेडले बनाउन लागेको हो। यो कम्पनीमा कम्पनीमा १७ गाविस, ८६ स्थानीय र ७६ उद्योगी व्यवसायीहरू संस्थापक शेयर सदस्य छन्।
कम्पनीले सन् २०१६ सम्ममा यो मार्ग बनाइसक्ने लक्ष्य राखेको छ। अनि यसको लागत चाहिँ २० अर्ब रुपियाँ लाग्ने अनुमान छ। १० वर्षभित्र लगानी उठ्ने कम्पनीको अनुमान छ। यो बन्यो भने सार्वजनिक निजी साझेदारीअनुसार देशकै स्रोत साधन प्रयोग गरेर बनेको यो पहिलो राष्ट्रिय गौरवको योजना हुनेछ। यसअघि बनेका हेटौडा पुग्न बनेका त्रिभुवन राजपथ र पृथ्वी राजमार्ग, पूर्व पश्चिम राजमार्ग विदेशी सहयोगमा बनेका हुन्।
५० किलोमिटर लामो सडकमा तीन किलोमिटरमात्र सुरुङ मार्ग पर्छ। सिस्नेरी-भीमभेदीको बीचमा सुरुङ बन्नेछ। सुरुङ मार्ग छिचोल्न बढीमा २ मिनेट लाग्नेछ। अहिले सिस्नेरी-भिमफेदको दुरी पार गर्न १६ किलोमिटर छिचोल्नुपर्छ। सुरुङ बनाउन ९ अर्ब लाग्ने अनुमान छ। बाँकी रकम चाहिँ सडक विस्तार र निर्माण, मर्मतमा खर्च हुनेछ।
सरकार र नेपाल पूर्वाधार विकास कम्पनी लिमिटेडबीच जेठ १ गते सुरुङ मार्गसहितको सडक निर्माणको विस्तृत अध्ययन र सडक निर्माण गर्नेसम्बन्धी सम्झौता भएको थियो । छ महिनाभित्रमा विस्तृत परियोजना प्रस्ताव तयार पार्ने र चार वर्षभित्रमा सडक निर्माण गर्ने सम्झौतापत्रमा उल्लेख छ ।
कसरी बन्छ सुरुङ मार्ग ?
सुभाषचन्द्र ठकुरी, सदस्य सचिव, नेपाल पूर्वाधार विकास कम्पनीसरकारले अनुमति प्रदान गरेको ६ महीनाभित्र डीपीआर तयार हुने छ । विगतमा विदेशी सहयोगबाट राजधानी जोड्ने दुईओटा राष्ट्रिय राजमार्ग बनेका छन् । यसमा १ सय ३३ किमी दूरीको काठमाडां हेटौंडा जोड्ने त्रिभुवनराजपथ तथा काठमाडौंदेखि मुग्लङ–नारायणगढ हुदै हेटौंडा जोडने २ सय २७ किमीको पृथ्वीराजमार्ग छन् । यी दुईबाहेक काठमाडौंलाई तराईसँग जोड्ने कुनै वैकल्पिक मार्ग थिएन । हेटौंडा मुलुक को मध्य भाग हो । जहाँबाट देशको पूर्वी तथा पश्चिमी क्षेत्रतर्फ आवतजावतका साथै वीरगञ्ज भई छिमेकी मुलुक भारतसम्म पुग्न सहज हुन्छ ।
काठमाडौं देखि सम्मको सीधा दूरी जम्मा ३७ किमी मात्र छ । अत्यन्तै साँघुरो र थुपै्र घुम्ती भएको त्रिभुवन राजपथ वा पृथ्वीराजमार्गमात्र राजधानी आवागमनको मार्ग भएकाले प्रत्येक यात्रुले ७–८ घण्टाको पट्यारलाग्दो र जोखिमपूर्ण यात्रा गनुर्पर्ने बाध्यता छ । यसरी यात्रुबाहक र ढुवानीका साधनहरूबाट अर्बा रुपयौँ तिरेर विदेश बाट खरीद गरी ल्याएको इन्धन धुवाँमा परिणत भइरहेको छ । ढुवानी भाडा महँगो परेका कारण सामानको मूल्य पनि महँगो हुने गरेको छ । यी विविध समस्याको हल गर्ने उद्देश्यले विगतमा मकवानपुर तथा अन्य क्षेत्रका जानकार, जागरुक तथा सरोकारवालाहरूसगँ काठमाडांै हेटांैडा सुरुङ मार्ग निर्माणका लागि छलफल भएपछि यो मार्ग सर्वाधिक चर्चाको विषय बन्न पुग्यो । सरकार आफ्नै वा विदेशी सहयोग जुटाई उक्त मार्ग निर्माण गरिदिए हुन्थ्यो भनेर पटक– पटक जिल्ला परिषदब्ट निणर्य गरी माग गर्न गरिन्थ्यो । भौतिक योजना तथा निर्माण मन्त्रालय, राष्ट्रिय योजना आयोग तथा प्रधानमन्त्री समक्ष सरोकारवालाहरूबाट आग्रह–अनुरोध पनि पटक– पटक गरिएको थियो । सरकारले आफै आफ्नो लगानीमा निर्माण गर्न नसकिरहेको र विदेशी सहयोग पनि जुटाउन नसकेकाले सरोकारवाला पक्षहरु चिन्तित थिए । अझ काठमाडौं तराई दु्रत मार्ग निमाणको घोषणा र थालनीले यो योजना नै ओझेलमा परेको थियो ।नया परिकल्पनामा
यसबारे स्थानीयस्तरबाट नयाँ परिकल्पना अगाडि आएको छ । जुन परिकल्पनाले देश विकासमा प्रत्येक नागरिकहरुको सामाजिक दायित्व हुन्छ भन्ने भावनाको विकास गरेको छ । त्यसलाई पूरा गर्न सक्ने हो भने सर्वाधिक चर्चामा रहेको हेटौंडा–काठमाडौं सुरुङमार्ग सञ्चालन हुन सक्छ । यही सोचले सो मार्गका जग्गा धनीहरू, गाविस, नगरपालिका, जिविस, उपभोक्ता र सर्वसाधारण नागरिक, नेपालका निर्माण व्यवसायी, उद्योगी– व्यवसायीका साथै सङ्घ–संस्था र गैरआवासीय नेपालीहरूहेटौंडा कुलेखानी काठमाडौं सुरुङ मार्ग निर्माणका लागि जुटिरहेका छन् । लगानी र उच्च प्राविधिक सहयोग मात्र अन्य मुलुकको लिई नागरिक लगानीमा यस्ता आयोजना निर्माण गर्न सके राज्यलाई सहयोग पुग्ने र विदेशीको मुख पनि ताक्नु पर्ने भन्ने सोच को विकासले पनि यो आयोजना सफल बनाउन सहयोग पुग्ने देखिन्छ ।कसरी आयो नया सोच ?
मकवानपरु जिल्लाको कुलेखानी हुदै हेटौंडालगायत तराइको विभिन्न सदरमुकामबाट साना सवारी साधन २ सय २७ किमीको सट्टा जम्मा ७५–७७ किमीको यात्रामा राजधानी प्रवेश गरेका छन् । मकवानपुर –कुलेखानी भएर काठमाडांै प्रवेश गर्न स्थानीयस्तरबाट आप्नै श्रम आप्नै जग्गा, लगानी र पहलबाट करीब २० वर्ष लगाएर चारओटा सडक निर्माण भएका छन् । उक्त चार सडकमध्ये केहीमा मात्र स्थानीय निकायको लगानी छ, अन्य सडक सरकारी लगानीविना स्थानीय उपभोक्ता वा गाउँले जनताबाटै निर्माण भएका छन् । ती मार्गहरूमा दक्षिणकाली–छमैले सिस्नेरी भएर कुलेखानी जोड्ने मदन भण्डारी मार्ग, फर्पिङ टल्कु हुमाने फाखेल भएर कुलेखानी जोड्ने कुलेखानी फाखेल फर्पिङ सडक, मातातीर्थ चेखेल भएर कुलेखानी जोडने सडक र थानकोट चित्लाङ भएर कुलेखानी जोडने गणेशमान मार्ग छन् । त्यत्तिका वर्ष लगाएर स्थानीय जनताले २६ किमी सडक निर्माण गर्न सक्छन् भने सबै नेपाली मिलरे लगानी गर्ने हो भने भीमफदेी कुलेखानीको तीन किमी सुरुङ निर्माणगरी हेटौंडा–कुलेखानी काठमाडौं चारओटा सुरुङमार्ग निर्माण गर्न किन नसक्ने ? भन्ने सोच नै उक्त सुरुङमार्गको नयाँ परिकल्पना हो ।कस्तो हुन्छ त सुरुङसहितको यो मार्ग ?
यो योजनाको प्रमुख कार्य काठमाडौंबाट चारैओटा सडक कुलेखानीमा मिलेपछि कुलेखानीदेखि भीमफेदीसम्मको अत्यन्तै असजिलो साँघुरो उकालोओरालो १६ किमीको पिरामिड डाँडो (चिसापानी गडी)मा सुरुङ निर्माण गरेर ३ किमी सुरुङमा सीमित गर्ने हो । सुरुङ निर्माणपछि जनस्तरबाट बनेका चारओटा सडकको स्तरोन्नति गरी सञ्चालनमा ल्याउनु दोस्रो कार्य हो । त्यस्तै, भीमफेदीदेखि हेटौंडासम्मको २१ किमी सडकलाई सीधा मार्गमा परिणत गर्नु तेस्रो कार्य हो । कुलेखानीदेखि सिस्नेरी दोभानसम्मको १२ किमी दूरीको सोझो जनस्तरबाट बनेको सडकलाई विस्तार गर्ने र सिस्नेरी दोभानदेखि काठमाडौंसम्मको १२ किमी दूरीको सडकलाई निर्माण गरी जम्मा ३ किमी सुरुङसहित ५० किमीको छोटो काठमाडौं– कुलेखानी सुरुङमार्ग सञ्चालन गर्ने यसको चौथो लक्ष्य हो ।यसरी २ सय २७ किमीलाई घटाएर जनस्तरबाट वनेका सडकहरूको प्रचुर उपयोग गर्नेगरी जम्मा ५० किमीको सडक निर्माण गर्दा राष्ट्र र जनतालाई फाइदा पुग्ने देखिन्छ । जनस्तरबाट वनेका सडकहरूको उपयोग हुने, काठमाडौं ६० लाखको जनघनत्वको चापलाई काठमाडौं दक्षिणकाली क्षेत्र र मकवानपुरको उत्तरी क्षेत्रका १७ गाविस र पालुङ दामनदेखि सिस्नेरीसम्मको भूभागमा उपयुक्त आवास क्षेत्र वा पूmलबारीका रूपमा विकास गर्न सकिन्छ । जहाँ, खानेपानी, बिजुली, शिक्षा, स्वास्थ्य, पर्यटन, कृषि उत्पादन सडक आदि पूर्वाधारलगायतका आवश्यक विकास पनि छ । यो मार्गको निर्माणपछि हेटौंडा नगरपालिका, पदमपोखरी, हाँडीखोलालगायत स्थानमा मानवबस्ती विकास, उद्योग–धन्दा विकास, कुलेखानी इन्द्र सरोवर, दामन भ्यू टावर, चिसापानी गडी, चन्द्रागिरिजस्ता पर्यटकीय स्थलहरूको विकास गर्न सकिन्छ । राजधानीबाट एक घण्टामा सजिलै पुगिने रमणीय र सबै सुविधायुक्त शहर कुनै हुनेछ भने त्यो हेटौंडा हुने छ । हेटौंडापछि पूर्व र पश्चिम दुवैतर्फको यात्रा सहज हुनेछ । छिमेकी मुलुक चीनबाट नेपाल भई भारत र भारतबाट नेपाल भई चीन जाने–आउने ‘टा«ञ्जिट प्वाइण्ट’को विकास भई व्यापार तथा अन्य विकास गर्न सकिने राष्ट्रिय–अन्तरराष्ट्रिय महत्वको सुरुङ मार्ग सावित हुनेछ ।सम्पन्न गर्न सकिन्छ त यो योजना ?
सुरुङमार्ग निर्माणका लागि करीब २० अर्ब रुपैयाँ लगानी लाग्नेछ । प्रारम्भिक अध्ययनबाट ४ वर्षमा निर्माण पूरा भई ७ वर्षमा लगानी उठ्ने यो मार्गका लागि स्थानीय निकायहरू क्रमशः जिल्ला विकास समिति मकवानपुर तथा काठमाडौं दुवै जिल्लाका २५ गाविस र त्यहाँका ५० हजारभन्दा बढी जनताहरूको सहयोग छ । त्यस्तै सडक निर्माण उपभोक्ता समितिहरू, हेटौंडा काठमाडांै जोड्ने सडकहरूमा वर्षासम्म निःशुल्क श्रम गर्ने जनता तथा हजारौं रोपनी जग्गा निःशुल्क प्रदान गर्ने जग्गाधनीहरू, नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घ र यसअन्तर्गतका सङ्घ तथा उद्योगी व्यवसायीहरूको पनि उक्त सुरुङमार्ग निर्माणमा सहयोग रहेको छ । नेपाल निर्माण व्यवसायी महासङ्घ र यसका ‘क’ वर्गका १ सय ९३ निर्माण व्यवसायी कम्पनी, गैरआवासीय नेपाली सङ्घका प्रतिनीधिहरू, वित्तीय संस्थाहरूका साथै सरोकार राख्ने महत्वपूर्ण सङ्घ–संस्था र व्यक्तिहरूसमेत नेपाल पूर्वाधार विकास कम्पनीमा आबद्ध छन् । देशको आर्थिक सामाजिक रूपान्तरण गर्न सक्ने यो सुरुङमार्गमा लगानी गर्न सबै प्रतिबद्ध रहेको अवस्था छ । साभारः अभियान
बिकाश गर्ने को नाम मा अरु को देश को मात्र भरपर्ने मानसिकता लाई सनच्यौदै आफ्नै देश को स्रोत, साधन,सभागिता ,संलग्नता लाई प्राथमिकता दिइ छरिरहेको पुजी हरु लाई एकोकृत गरि देश ,जनता र लगानी कर्ता हरु समेत को सर्ब पछे हित हुने एस्तो ठुलो योजना का योजना कार ,समर्थक, सहयोगी र लगानी कर्ता साथै योजनासम्पन्न का शुभेच्छुक सम्पूर्ण देश बिदेश मा बस्ने महान भाव जन लाई महान कार्य सम्पन्नता को लागि शुभकमना!
यो योजना सम्पन्न पश्चात नेपाल एक नया युग मा प्रवेश गर्ने निश्चित भएको ले आवस्यकता अनुसार सबैले मन ,धन ,तन,परि आएमा ज्यानै दिएर पनि सफल पर्नुपर्छ /
ठुलो सोच सानो कोच संस्कार बाट बचौ, अगाडी बढ्नुस हामी साथ दिन्छौं जय सुविचार @
महिनामा एक चोटी दिल्ली दाउने होईन जनताको घर दैलो दाउने नेता चाहियो /
नेपालमा ठुला प्रोजेक्टहरु किन फेल खान्छन्?
१- ठुला योजना सबै सरकारी हुन्छन्। सरकारमा ढिलासुस्ती निहित हुन्छ, आर्थिक चलखेल पनि हुन्छ। किन निजी क्षेत्र आफैं तम्सिन्न त? किनभने निजी क्षेत्र संग पैसा त्यति धेरै छैन, नेपाली निजी क्षेत्रले करोडमा हिसाब गर्छ, ठुला योजनाको लागि अर्बौं लाग्छ। बिदेशी निजी क्षेत्र आउनै हिच्गिचाउँछन् किनभने यहाँ लगानीब मैत्री वातावरण र लगानी सुरक्षा छैन।
२- सरकारी योजना, त्यो पनि विदेशी सहयोगमा बन्दैगरेकाहरु, समेत समय र लागतमा कहिल्यै तयार हुँदैनन्। जस्तो मेलाम्ची, वा चमेलिया र कुलेखानी-३, वा बि पि राजमार्ग जुन बन्न थालेको १२-१५ वर्ष हुन लाग्यो अझै सकिएको छैन। किन त यस्तो? यसमा बिभिन्न कुरा जिम्बेवार छ तर सबै भन्दा बढी जिम्बेवार कुराको बारे अधिकांस नेपाली अनभिज्ञ छन्। सबैले जाने सुनेको कुरा हरु हुन् ः राजनितिक अस्थिरता, असुरक्षा, भ्रष्टाचार, बन्द हड्ताल आदि आदि। हो यी कुराहरु पक्कै जिम्बेवार छन्। तर हामीले धेरै बिचार नगर्ने पक्ष चाहीं अर्को छ ; त्यो हो हाम्रो क्षमताको कमी। क्षमताको कमी? हो, ठुला परियोजना परिकल्पना देखि समापन सम्म सरररर हाँक्न सक्ने क्षमताको कमी। योजनामा को को हुन्छन् ? विज्ञ, इन्जिनियर, लेखापाल, अडिटर, आर्थिक सल्लाहकार, प्राविधिक सल्लाहकार,ठेकेदार, लेबर आदि आदि। यी मध्ये जति पनि नेपाली हुन्छन्, बिचाराहरुलाई राम्रो संग काम गर्नै आउँदैन। मानिलिनुस्, भ्रष्टाचार रोकियो, असुरक्षा हट्यो, बन्द हड्ताल हुन छाडे; भने के अब योजनाहरु छिटो छिटो बन्छन् ? अहँ। किन? उही क्षमताको कमी, काम गर्नै आउँदैन त कसरी काम अगाडि बढ्छ।प्राविधिक हरुले आफ्नो काम राम्रो जान्दैनन्, आर्थिक स्रोत जुटाउनेले समयमा त्यो गर्न सक्दैन, र व्यवस्थापकले ब्यवस्थापन नै गर्न सक्दैन – चाहे त्यो जनशक्ति व्यवस्थापन होस्, चाहे आर्थिक व्यवस्थापन त चाहे जिन्सी सामान ब्यवस्थापन, , लेबरले राम्रो संग माटो खन्न समेत जानेको हुन्न।
चीनमा पनि ठुला परियोजनामा भ्रष्टाचार हुने रहेछ, तर पनि कति छिटो काम हुन्छ त्यहाँ। भारतमा पनि नेपाल भन्दा निकै छिटो काम हुन्छ, त्यहाँ पनि अरु समस्या त छन् नि। ;यहाँ किन हुन्न? नजानेर र पैसा नभएर।
सिप बिकास, बिदेशमा ठुला प्रोजेक्टमा काम गरेको अनुभव, काम र तालिम दुबै बाट तिखारिएका प्राविधिक र ब्यवस्थापक आदि नभए सम्म यस्तै ताल हो।
हामीले हरेक महिना बिदेशी कम्पनीलाई अरबौ रुपैंया तेलको लागि भुक्तानी गर्दछौं / यसरि सहज र छोटो दुरीको बाटो निर्माण गरि ढुवानी सहज गर्दा थोरै इन्धनले नै पुग्ने हुँदा विदेशिने रकमको केहि हिस्सा भएपनि जोगिन पुदछ, यसर्थ यस्ता योजनालाई प्रोत्साहनका साथ् सम्पन्न गर्न जरुरि छ /
सुखद समाचारको लागि धन्यबाद !!
any way, How interesting project is this, indeed.
एस्ता केहि योजना त नेपाली नै बनाउन सक्छन .. सुभकामना ..
यो सुरुंग तथा द्रुत मार्गले देशको आर्थिक सामाजिक पर्यटकीय अनि पर्यावरण साथै देश बिकाश को क्षत्रमा गहन महत्वो राख्दछ!
यसको फाइदाहरु केलाई र बर्णन गरि साध्य छैन!
यो जरुर बन्नु पर्छ र छिटो भन्दा छिटो बन्नु पर्छ! सरकार र हामि जनता अनि हरेक देश भक्त र नेपालको बिकाश र सम्ब्रिड्डी चाहने ले साथ् दिनु पर्छ!
यसमा राजनीति घुसाउनु हुदैन र जो यसमा राजनीति पोत्ने दुस्प्रयास गर्दछ जनताले तेस्ता दुश्सहास गर्ने नालायक लाइ आबस्यक परे यहि मार्गको जगमा भोग चदाउना पछी पर्नु हुदैन!
तर फोटो हेर्दा चैं सुरुंगको निर्माण मोटर हिंड्न होइन मान्छे हिंड्न जस्तो देखिन्छ | एउटा मोटर, बाँकि सबै मानिसै मानिस | के भन्न खोज्या होला फोटोले |
हामी यो भन्दा त बरु यौटा दशैँ नमानी यसमा सयोग गरेउ भनि हाम्रा पुर्खा हरुले हामी लाई आसिश दिन्छंनी काठमाडौँ का हेरक घर सग १०००० को दरले सहयोग उठाउदा पनि धेरै हुन्छ/ अनि घुसिया हरु को सम्पति बाट पनि यहाँ लगानी गर्न सकिन्छ पूर्व राजा को सम्पति को जफत गरेर यसमा लगाउदा पनि हुन्छ नि जय नेपाल जय जनता
जय मात्री भुमि
जसरि अहिले मैले यो तस्बिर हेरी यात्रा गर्ने मन बनाएको थिए, त्यसरी नै एकदिन यो मेरो यो सुरुंगे बाटो हिड्ने सपना पुरा होस् भन्न चाहन्छु,
अनि धन्यबाद दिन चाहन्छु, जसले यो नया सोच ल्याएको छ र, यो नया,
सोचलाई पुरा गर्ने छ, आशा छ यो बाटोको यात्रा हामीले चाडै नै यात्रा गर्न पाउनेछौ,
जय नेपाल